یادداشت

ترکیه با کنفرانس کوردها خصمانه برخورد می‌کند

حاکمان ترکیه از یک سو می‌گویند بیایید خواهران-برادران کورد و ترک باشیم، پ‌ک‌ک سلاح کنار بگذارد، و از سوی دیگر همچنان می‌گویند کوردها روز خوش نبینند. با این طرز فکر چگونه کورد و ترک خواهر-برادر خواهند شد و چگونه پیوندهای اعتماد بین آنها برقرار خواهد شد؟

کنفرانس کوردها

احزاب و محافل سیاسی کورد در قامشلو کنفرانس اتحاد برگزار کردند. این کنفرانس عموما با استقبال کوردها روبرو شد. سال‌هاست که مردم کورد در انتظار اتحاد هستند. کوردها بسیار جنگیدند، قیام کردند، هزینه‌های سنگینی پرداختند اما هرگز نتوانستند متحد شوند. دلایل عدم اتحاد کم و بیش مشخص است. کوردستان بین چهار دولت تقسیم شده بود. این قدرت‌ها همواره برای عدم اتحاد کوردها تلاش کردند. علاوه بر این، قیام‌های کوردها نیز عموما پراکنده و محلی باقی ماندند. رهبری‌ها و سازماندهی‌هایی که بتوانند اتحاد ملی را تامین کنند، ظهور نکردند.

تجزیه و عدم اتحاد تقریبا به سرنوشت کوردها تبدیل شده بود. این تصور برای اولین بار به رهبری رهبر آپو از بین رفت. حزب کارگران کوردستان (پ‌ک‌ک) در باکور کوردستان ظهور کرد اما منطقه‌ای باقی نماند. در تمام مناطق باکور سازماندهی شد. تمام گروه‌های باورداشتی و افراد از طوایف مختلف را در بر گرفت و حول خود جمع کرد. به عنوان یک جنبش سوسیالیستی به پیشاهنگی جوانان روشنفکر، بر کارگران و اقشار فقیر تکیه کرد. به دلیل انتخاب ایدئولوژیک و طبقاتی خود، توده‌ها را در آغوش گرفت. با خروج رهبر آپو به سوریه، پ‌ک‌ک به تدریج به حزب و نیروی پیشرو هر چهار بخش تبدیل شد. در آنجا نیز در میان مردم ریشه دواند. به عنوان یک نیروی فکری، روشنفکران و جوانان را تحت تاثیر قرار داد. اگرچه احزابی که نماینده حاکمان کورد مانند حزب دموکرات کوردستان (پ‌ک‌ک) هستند، همچنان مانع اتحاد ملی می‌شوند، اما مردم کورد تا حد زیادی موفق به اتحاد شده‌اند. در سطح توده‌ها، اتحاد برقرار شده بود اما در میان احزاب سیاسی هنوز کسانی بودند که متحد نمی‌شدند و مانع ایجاد می‌کردند.

در روژاوا، مردم کورد تا حد زیادی اتحاد خود را تامین کردند. در مبارزه علیه داعش، ده‌ها هزار شهید و زخمی داده بودند. در مناطق آزاد شده، اداره‌های خودمدیریتی تاسیس شده بود. مردم هم خود را اداره می‌کردند و هم امنیت خود را تامین می‌کردند. نیرویی که در روژاوا متحد نشد و موضعی مخالف اداره خودمدیریتی اتخاذ کرد، جبهه ملی کوردهای سوریه (ENKS) بود. ENKS نیز در واقع به پ‌دک و خانواده بارزانی وابسته بود. ENKS علیه داعش نجنگید. در کنار دولت اشغالگر ترکیه قرار گرفت. آنها به اتحادی به نام «ائتلاف» که تحت کنترل ترکیه بود، پیوستند. هنگامی که این تبهکاران عفرین و مناطق دیگر را اشغال کردند، ENKS در میان آنها بود. ترکیه را به عنوان اشغالگر تعریف نکرد. دائما حزب اتحاد دموکراتیک (پ‌ی‌د) و پ‌ک‌ک را مقصر دانست و آنها را دلیل حملات نشان داد. جنگ تبلیغاتی را به طور سیستماتیک علیه اداره خودمدیریتی ادامه داد.

هنگامی که رژیم بعث سرنگون شد، ENKS بی‌مکان ماند. زیرا ائتلاف از هم پاشید. ترکیه نیز هیچ حق یا جایگاهی برای دادن به ENKS نداشت. اعضای ENKS در ابتدا به دمشق نیز رفتند اما دست خالی بازگشتند. فراخوان «صلح و جامعه دموکراتیک» رهبر آپو در ۲۷ فوریه، بازتاب مثبتی در کوردستان و جهان داشت. علاوه بر این، رهبر آپو هیئتی را برای دیدار با احزاب باشور، از جمله پ‌دک، فرستاد. او می‌خواست آنها را نیز در این روند مشارکت دهد. با فضای مثبت ایجاد شده توسط این ابتکارات و تلاش برخی دولت‌ها، پ‌د‌ک اجازه داد ENKS در کنفرانس اتحاد شرکت کند.

در نتیجه رویکردهای صبورانه و سازنده احزاب روژاوا، ENKS نیز در این روند مشارکت کرد. این اتحاد برای کوردها مهم بود. خواسته شده بود اما هرگز محقق نشده بود. آنچه غیرممکن تلقی می‌شد، ممکن شده بود. از این نظر، امید به اتحاد برای کل کوردستان در میان مردم کورد افزایش یافت.

در این کنفرانس، کوردها در مورد نوع رژیم مورد نظر خود در سوریه و خواسته‌هایشان بحث کردند و به تصمیمات مشترک رسیدند. مردم کورد وضعیت و انکار گذشته را نمی‌پذیرفتند. آنها خواستار فرصتی برای اداره خود در یک سوریه دموکراتیک بودند. آنها خواستار تشکیل یک دولت جداگانه نبودند. پیشنهاد راه حل آنها زندگی با هویت، اراده و فرهنگ خود در داخل سوریه بود.

اینکه یک ملت حقوق ناشی از موجودیت خود را بخواهد، بار دیگر با خصومت از سوی حاکمان ترکیه روبرو شد. مقامات ترک بارانی از تهدیدها را بر سر کوردها و روژاوا باراندند. احمد الشرع اعلام کرده بود که این خواسته‌ها غیرقابل قبول است. آنها در واقع دغدغه و دیدگاه دموکراسی ندارند. اما حاکمان ترکیه از یک سو می‌گویند بیایید خواهران-برادران کورد و ترک باشیم، پ‌ک‌ک سلاح کنار بگذارد، و از سوی دیگر همچنان می‌گویند کوردها روز خوش نبینند. با این طرز فکر چگونه کورد و ترک خواهر-برادر خواهند شد و چگونه پیوندهای اعتماد بین آنها برقرار خواهد شد؟

دولت ترکیه در قبرس، جزیره کوچکی که تمام جهان مخالف سیاست ترکیه در آن است، می‌خواهد یک دولت ترک ایجاد کند. پنجاه سال است که برای ایجاد دو دولت از آن جزیره فشار می‌آورند. آنها حتی با نظر اداره محلی کوردها نیز مخالفند. اگر اکنون به جای کوردها در روژاوا ترک‌ها بودند، آیا افرادی مانند اردوغان و باغچلی باز هم از همین نظرات دفاع می‌کردند و ترک‌ها را تهدید می‌کردند؟ طبیعتا خیر. اما وقتی پای کوردها در میان باشد، خصومت آنها حد و مرزی ندارد. ترکیه نیرویی مانند هیئت تحریر الشام (HTS) را که جهان با نگرانی نظاره می‌کند و با احتیاط بسیار به آن نزدیک می‌شود، به کوردها ترجیح می‌دهد. می‌خواهد کوردها را زیر پای HTS و تبهکارانش له کند.

چه کسی می‌داند چه تعداد عضو داعش در میان HTS وجود دارد؟ طبیعتا کسی نمی‌داند. اما قطعا تعدادشان زیاد است. اینجاست که ترکیه این نیروهای با ذهنیت تاریک را به کوردها ترجیح می‌دهد. کوردها و ترک‌ها باید بیشتر به چگونگی ایجاد خواهری-برادری بین خود فکر کنند!

منبع: یِنی اوزگور پولیتیکا