در تاریخ ۱ اکتبر ۲۰۲۴، در افتتاحیه بیست و هشتمین دوره مجلس ملی کبیر ترکیه، یک تحول غیرمنتظره در سیاست ترکیه رخ داد. دولت باغچلی، رئیس حزب حرکت ملیگرا (مهپ)، با نمایندگان حزب برابری و دموکراسی خلقها (دم پارتی) دست داد و باعث شگفتی افکار عمومی و محافل سیاسی شد. این حرکت نمادین، بحثها درباره گشایش احتمالی درهای جدیدی برای گفتگو درباره مسئله کورد را که سالهاست حلنشده باقی مانده است، به همراه داشت.
باغچلی در همان روز در بیانیهای بر مسئله بقای ترکیه، اتحاد داخلی و خواهری-برادری تاکید کرد و اظهار داشت: «ما وارد دوره جدیدی میشویم. در حالی که صلح را در جهان میخواهیم، باید صلح را در کشور خود نیز برقرار کنیم.»
در پاسخ به این اظهارات باغچلی، واکنشهای مثبتی از سوی دم پارتی نیز مشاهده شد. گلستان کوچییگیت، معاون رئیس فراکسیون دم پارتی، سخنان باغچلی را برای خودشان «معنادار و مهم» دانست و گفت: «برای صلح باید گامهای لازم برداشته شود و فراتر از اظهارات حسن نیت عمل کرد.»
رئیسجمهور اردوغان از حزب عدالت و توسعه (آکپ) نیز از این روند حمایت کرد و با پیامهایی به افکار عمومی گفت: «در داخل و خارج، باید به جای مناطق درگیری، مناطق توافق برجسته شوند؛ ما باید زمینه توافق را گسترش دهیم.»
در تاریخ ۸ اکتبر ۲۰۲۴، باغچلی در سخنرانی خود در نشست فراکسیون حزبش در مجلس ترکیه، دست دادن با دم پارتی را حامل پیام اتحاد ملی و خواهری-برادری دانست و اظهار داشت: «دستی که دادهایم، پیام اتحاد ملی و خواهری-برادری ماست.»
تولای حاتماوغوللاری، رئیس مشترک دم پارتی، در پاسخ به باغچلی گفت: «ما خواهان صلحی شرافتمندانه هستیم. در این زمینه، برای مذاکره و گفتگو آمادهایم. این مسئله با دو کلمه حرف زدن جلوی دوربین حل نمیشود؛ بلکه با اعلام یک برنامه و طرح برای راهحل به افکار عمومی قابل بحث است.»
در ۹ اکتبر، اردوغان در نشست فراکسیون حزبش در مجلس، از اظهارات باغچلی حمایت کرد و گفت: «با توجه به فضای حاکم در منطقه ما، معتقدیم که به گفتگوهای بیشتر، توافق بیشتر و گسترش بیشتر زمینه گفتگو نیاز داریم. ما به عنوان ائتلاف جمهور امیدواریم مسائل کشور را در دوره جدید با گستردهترین اجماع ممکن حل کنیم.»
باغچلی در سخنرانی خود در نشست فراکسیون حزبش در ۲۲ اکتبر، پیشنهاد لغو انزوای تحمیلی علیه رهبر آپو و سخنرانی او در مجلس را مطرح کرد و گفت: «اگر انزوای سرکرده تروریست لغو شود، بگذارید بیاید و در نشست فراکسیون دم پارتی در مجلس ترکیه سخنرانی کند و فراخوان بدهد که تروریسم کاملا به پایان رسیده و سازمان منحل شده است.»
باغچلی درخواست کرد در صورت انجام این فراخوان، مقررات قانونی مربوط به استفاده از «حق امید» برای رهبر آپو وضع شود و راه برای بهرهمندی او از آن باز شود. بدین ترتیب، پس از چهل و سه ماه، برای اولین بار از سوی یک مقام رسمی دولتی، انزوای مطلق اعمال شده بر رهبر آپو پذیرفته شد.
پس از این فراخوان، تولای حاتماوغوللاری، رئیس مشترک دم پارتی، اظهار داشت: «طرف گفتگو برای صلح در خاورمیانه و ترکیه، آقای عبدالله اوجالان است که در امرالی تحت انزوای شدید قرار دارد. راه حل، مجلس ترکیه است. ما آماده ابتکار عمل هستیم. به عنوان یک شروع، انزوا باید لغو شود.»
اگر شرایط فراهم شود، توانایی کشاندن روند به عرصه سیاسی را دارم
در ۲۴ اکتبر، عمر اوجالان، نماینده پارلمانی دم پارتی در رحا و خواهرزاده رهبر آپو، پیام رهبر آپو را به اشتراک گذاشت: «انزوا ادامه دارد. اگر شرایط فراهم شود، من از لحاظ نظری و عملی قدرت دارم که این روند را از بستر درگیری و خشونت به بستر حقوقی و سیاسی بکشانم.» او اعلام کرد که در ۲۳ اکتبر با رهبر آپو که چهل و سه ماه در انزوا بود، ملاقات کردهاند.
کنفدرالیسم جوامع کوردستان (کجک) اعلام کرد که این دیدار و پیام را مثبت تلقی میکند، اما شرایط انزوا باید لغو شود.
در حالی که تمامی این اظهارات در افکار عمومی به عنوان گامهایی در جهت دموکراتیک شدن ترکیه تعبیر میشد، در ۳۰ اکتبر، احمد اوزر، شهردار اسنیورت که در چارچوب «توافق شهری» بین حزب جمهوریخواه خلق (جهپ) و دم پارتی در انتخابات محلی انتخاب شده بود، با یورش به خانهاش بازداشت و سپس زندانی شد. وزارت کشور، جان آکسوی، معاون فرماندار استانبول را به جای احمد اوزر، شهردار اسنیورت، به عنوان قیم منصوب کرد.
در ۴ نوامبر، وزارت کشور، قیمهایی را برای شهرداریهای مردین، الح و خلفتی که تحت مدیریت دم پارتی بودند، منصوب کرد.
دم پارتی با اعتراض به انتصاب قیمها، اظهار داشت: «هم صلح و هم انتصاب قیم با هم قابل قبول نیست.»
در ۲۲ نوامبر، وزارت کشور، جَودَت کُناک، رئیس مشترک شهرداری درسیم از دم پارتی و مصطفی ساریگول، شهردار شهرستان اوواجیک از حزب جهپ را به دلیل محکومیت توسط دادگاه کیفری سنگین تونجلی به اتهام «عضویت در سازمان» از سمت خود برکنار کرد. به جای آنها قیمهایی منصوب شدند.
در ۲۹ نوامبر، آیواز حاضر، رئیس مشترک شهرداری منطقه میکس از توابع وان تحت مدیریت دم پارتی، به دلیل شرکت در یک کنفرانس مطبوعاتی ۹ سال پیش، به ۳ سال و ۱۱ ماه حبس محکوم شد. وزارت کشور در همان روز برای میکس قیم منصوب کرد.
در ۱۴ دسامبر ۲۰۲۴، هاکان فیدان، وزیر امور خارجه، اظهار داشت که ترکیه برای از بین بردن یگانهای مدافع خلق (یپگ) مصمم است و گفت: «از بین بردن یپگ هدف استراتژیک ماست. یا خودشان منحل میشوند یا منحل خواهند شد. در حالی که یپگ حذف میشود، نباید به کوردهای اصیل ساکن در شهرهای باستانی منطقه و ساکنان آنجا آسیبی وارد شود. زیرا آنچه یپگ علیه اعراب و کوردها انجام داده، همیشه آشکار است.»
نخستین دیدار هیئت با رهبر آپو
در ۲۸ دسامبر، سری ثریا اوندر و پروین بولدان، نمایندگان پارلمانی دم پارتی، پس از چهار و نیم سال وقفه، در جزیره امرالی با رهبر آپو ملاقات کردند. این دیدار یک ماه پس از فراخوان باغچلی صورت گرفت.
پس از این دیدار، پیام رهبر آپو منتشر شد: «برای موفقیت این روند، ضروری است که تمامی محافل سیاسی در ترکیه بدون درگیر شدن در محاسبات محدود و موقتی، ابتکار عمل به خرج دهند، سازنده عمل کنند و مشارکت مثبتی داشته باشند. بدون شک، یکی از مهمترین بسترهای این مشارکتها، مجلس ترکیه خواهد بود.»
در ۲۹ دسامبر، بسه هوزات، رئیس مشترک شورای اجرایی کجک، در مصاحبهای با شبکه تلویزیونی مدیا هابر اظهار داشت که آنها از اراده رهبر آپو برای راهحل حمایت میکنند و گفت: «حکومت آکپ-مهپ، خود دولت به طور کامل، هم حاکمیت و هم اپوزیسیون، باید یک اراده واقعی برای راهحل نشان دهند.»
هیئت امرالی متشکل از سری ثریا اوندر و پروین بولدان، به همراه احمد ترک، در تاریخ ۵-۶-۷ ژانویه ۲۰۲۵ با احزاب سیاسی در مجلس ترکیه، از جمله دولت باغچلی، رئیس مهپ و نومان کورتولموش، رئیس مجلس، دیدار کردند.
در ۱۰ ژانویه، هوشیار سارییلدز و نوریه آرسلان، رؤسای مشترک شهرداری آکدنیز در مرسین از دم پارتی و سه عضو شورای شهر بازداشت و در ۱۳ ژانویه زندانی شدند. در همان روز، وزارت کشور، برای شهرداری آکدنیز قیم منصوب کرد.
حمایت کامل زندانیان سیاسی
هیئت امرالی، در ۱۱ ژانویه، با صلاحالدین دمیرتاش و فیگن یوکسَکداغ، رؤسای مشترک سابق حزب دموکراتیک خلقها (هدپ)، سلجوق مزراکلی و لیلا گووَن، که در زندان به سر میبردند، دیدار کرد و حمایت آنها را از این روند جلب کرد. دمیرتاش در پیامی که منتشر کرد، گفت: «ما به آقای عبدالله اوجالان که برای راهحل دموکراتیک و صلح تلاش زیادی میکند، کاملا اعتماد داریم و از او حمایت میکنیم.» فیگن یوکسکداغ نیز اظهار داشت: «ما کاملا در کنار این روند هستیم و آمادهایم هر آنچه که به عهده ما باشد، با کمال میل انجام دهیم.»
در ۱۴ ژانویه، دولت باغچلی در نشست فراکسیون حزبش در ۱۴ ژانویه، اعلام کرد که دومین دیدار با امرالی انجام خواهد شد و فراخوانی صادر میشود.
در ۲۲ ژانویه، هیئت امرالی دومین دیدار خود را با رهبر آپو انجام داد. در بیانیه پس از این دیدار آمده است: «کار آقای اوجالان در مورد این روند ادامه دارد. پس از تکمیل مقدمات در این زمینه، توضیحات لازم به افکار عمومی ارائه خواهد شد.»
در ۲۹ ژانویه، وزارت کشور، کمال قزلکایا، فرماندار سِرت را به جای صوفیا آلاگاش، رئیس مشترک شهرداری سِرت که به ۶ سال و ۳ ماه حبس محکوم شده بود، به عنوان قیم منصوب کرد.
باکرهان، رئیس مشترک دم پارتی، با اعتراض به این غصب اراده، خطاب به باغچلی و دولت گفت: «آیا صلح ترکیه را اینگونه برقرار خواهید کرد؟ با این سیستم ستمگرانه و دولت غاصب، شرم بر شما، کمی وجدان داشته باشید. ما ماههاست از گفتگو حرف میزنیم. اما آقایان از قیم حرف میزنند.»
در ۳۱ ژانویه، رمزی کارتال، رئیس مشترک کنگره خلق کوردستان (KONGRA-GEL)، در گفتگو با خبرگزاری مزوپوتامیا، اظهار داشت: «دولت اصرار دارد که 'رهبر آپو' پیامهای خاصی را بیان کند. اما 'رهبر آپو' بسیار صریح است. او با موضع خود نشان میدهد که تا زمانی که زیرساخت قانونی برای حل مسئله کورد ایجاد نشود، فراخوانی در چارچوب خواستههای دولت نخواهد بود.»
در ۴ فوریه، تونجَر باکرهان در نشست فراکسیون دم پارتی اظهار داشت که رهبر آپو در روزهای آینده یک «فراخوان تاریخی» خواهد داشت و گفت: «ما این فراخوان را مهم میدانیم، حمایت میکنیم و پشت آن هستیم. از دولت نیز میخواهیم که نقش خود را متناسب با این فراخوان تاریخی ایفا کند. آقای باغچلی رئیس قوه مجریه نیست. گام بزرگی بر عهده اردوغان، رئیس قوه مجریه، است. اکنون توپ در زمین اردوغان است.»
در ۶ فوریه، مراد کاراییلان، عضو شورای اجرایی پکک، در مورد فراخوان احتمالی رهبر آپو برای «پایان دادن به مبارزه مسلحانه» صحبت کرد: «فرض کنید رهبری فراخوانی صادر کرد. اما آیا با یک فراخوان این کار تمام میشود؟ برای پایان دادن به مبارزه مسلحانه نیاز به تصمیمگیری است. کنگره پکک باید تشکیل شود و چنین تصمیمی بگیرد. چه کسی میتواند همه اینها را انجام دهد؟ 'رهبر آپو' میتواند. 'رهبر آپو' میتواند فراخوان کنگره را صادر کند؛ وقتی کنگره تشکیل شد، رهبری میتواند در کنگره صحبت کند. حتی اگر به صورت فیزیکی حضور نداشته باشد، پیامهایش میتواند به کنگره برسد.»
در ۸ فوریه، حزب مناطق دموکراتیک (دبپ) و دم پارتی در شهر آمد راهپیمایی «آزادی برای صلح» را برگزار کردند. تونجَر باکرهان در سخنرانی خود در این راهپیمایی، به حملات بیوقفه یکماهه دولت ترکیه به مردم متحصن در سد تشرین اعتراض کرد و گفت: «دولت اینجا از راهحل و در روژاوا از حملات حرف میزند. در ترکیه راهحل و در روژاوا جنگ ممکن نیست. اگر قرار است در ترکیه صلح باشد، روژاوا نیز باید در این چارچوب قرار گیرد.»
در ۱۳ فوریه، جمیل بایک، رئیس مشترک شورای اجرایی کجک، اظهار داشت که نامهای از رهبر آپو به دست آنها رسیده است و گفت: «او در حال انجام کاری برای خارج کردن مسئله کورد از بستر جنگ و کشاندن آن به بستر دموکراتیزاسیون است.»
در ۱۵ فوریه، پس از صدور حکم ۳ سال و ۹ ماه حبس برای عبدالله زیدان، رئیس مشترک شهرداری وان، وزارت کشور، اوزان بالجی، فرماندار وان را به عنوان قیم منصوب کرد.
رؤسای مشترک دم پارتی، با اشاره به سالگرد روزی که رهبر آپو به ترکیه آورده شد، اظهار داشتند: «همه کنجکاو بودند که آیا فراخوانی از آقای اوجالان در ۱۵ فوریه خواهد آمد یا نه. اما درست در چنین روز نمادینی، برای وان قیم تعیین شد.»
تولای حاتماوغوللاری پرسید: «از اردوغان میپرسیم. آیا با تعیین قیم برای وان میخواهید روند موجود را متلاشی کنید، آیا میخواهید به این روند گفتگو ضربه بزنید؟»
در ۱۸ فوریه، در حملات پلیس در ۱۰ استان علیه کنگره دموکراتیک خلقها هدک، ۵۲ نفر از جمله مدیران احزاب سیاسی، سندیکالیستها، هنرمندان و روزنامهنگاران بازداشت شدند. در ۲۱ فوریه، ۳۰ نفر از آنها زندانی شدند.
مرال دانش بشتاش، سخنگوی مشترک هدک، گفت: «این حملات توطئهای علیه صلح است.»
باکرهان، رئیس مشترک دم پارتی نیز پرسید: «آقای باغچلی، شریک شما و قوه مجریه، آقای اردوغان، در کجای راهحل قرار دارند؟»
در ۲۴ فوریه، وزارت کشور، اوکان داشتان، فرماندار شهرستان کاغزمان را به عنوان قیم برای شهرداری کاغزمان که تحت مدیریت دم پارتی بود، منصوب کرد.
فراخوان برای جامعه دموکراتیک و صلح
در ۲۷ فوریه، هیئت دم پارتی متشکل از احمد ترک، پروین بولدان، سری ثریا اوندر، تولای حاتماوغوللاری، تونجَر باکرهان، چنگیز چیچک و اوزگور اَرول با رهبر آپو در امرالی دیدار کردند.
هیئت امرالی، پس از این دیدار، «فراخوان برای صلح و جامعه دموکراتیک» از سوی رهبر آپو را در استانبول به اطلاع عموم رساند.
در فراخوان رهبر آپو این جملات آمده است: «نیاز به جامعه دموکراتیک اجتنابناپذیر است. یافتن نیرو و پایگاه توسط پکک، که طولانیترین و جامعترین جنبش قیامی و خشونتآمیز تاریخ جمهوری ترکیه است، ناشی از بسته بودن کانالهای سیاسی دموکراتیک بوده است.
قرن دوم جمهوری تنها زمانی میتواند پایداری و خواهری-برادری به همراه داشته باشد که با دموکراسی آراسته شود. هیچ راهی خارج از دموکراسی برای جستجو و تحقق سیستم وجود ندارد و نمیتواند وجود داشته باشد. توافق دموکراتیک روش اصلی است. زبان دوره صلح و جامعه دموکراتیک نیز باید متناسب با واقعیت توسعه یابد. در این فضایی که با فراخوان آقای دولت باغچلی، ارادهای که توسط رئیس جمهور محترم مطرح شده و رویکردهای مثبت سایر احزاب سیاسی نسبت به فراخوان مذکور ایجاد شده است، من فراخوان پایان دادن به مبارزه مسلحانه را صادر میکنم و مسئولیت تاریخی این فراخوان را بر عهده میگیرم.
همانند هر جامعه و حزب متمدن که با زور از بین نرفته باشد و داوطلبانه عمل کند، برای ادغام با دولت و جامعه، کنگره خود را تشکیل دهید و تصمیم بگیرید؛ تمامی گروهها باید سلاحهای خود را بر زمین بگذارند و پکک باید به فعالیتها تحت عنوان خود پایان دهد.»
سری ثریا اوندر، در مورد فراخوان رهبر آپو برای پایان دادن به مبارزه مسلحانه و پایان دادن به فعالیتها تحت نام پکک، به صورت شفاهی به یادداشتی که رهبر آپو ارسال کرده بود، اضافه کرد و گفت: «در حالی که این رهنمود را مطرح میکنیم، بدون شک در عمل پایان دادن به مبارزه مسلحانه و پایان دادن به فعالیتها تحت نام پکک، مستلزم به رسمیت شناختن بُعد سیاسی دموکراتیک و حقوقی است.»
دولت باغچلی، رئیس مهپ، فراخوان رهبر آپو را «از آغاز تا پایان ارزشمند و مهم» دانست.
اردوغان نیز در بیانیهای گفت: «از دیروز، در تلاشهای ترکیه برای یک ترکیه بدون ترور، وارد مرحله جدیدی شدهایم.»
تونجَر باکرهان، رئیس مشترک دم پارتی گفت که بلافاصله پس از فراخوان رهبر آپو، دولت باغچلی، رئیس مهپ، با او تماس گرفته و گفته است: «آسوده باشید، این کشور را با هم دموکراتیک خواهیم کرد.»
تصمیم آتشبس پکک
پس از فراخوان رهبر آپو، کمیته اجرایی پکک در تاریخ ۱ مارس ۲۰۲۵ اعلام آتشبس کرد. در این بیانیه آمده است: «ما به عنوان پکک، به محتوای فراخوان مذکور کاملا میپیوندیم و از جانب خود اعلام میکنیم که به الزامات فراخوان عمل خواهیم کرد و آنها را به اجرا خواهیم گذاشت. از امروز آتشبس اعلام میکنیم.»
پکک اعلام کرد که برای تشکیل کنگره «آماده» است و «برای ایجاد محیط امنیتی مناسب و موفقیت کنگره، رهبر آپو باید شخصا آن را هدایت و برگزار کند.»
جَودَت یلماز، معاون رئیس جمهور، در بیانیهای در حساب کاربری خود در شبکههای مجازی پس از تصمیم آتشبس پکک گفت که آنها مرحله جدید و بازتابهای ملموس آن در میدان را با دقت و با همکاری نهادهای مربوطه دنبال خواهند کرد.
یلماز در بیانیه خود اظهار داشت: «امیدواریم این فرصت مورد استفاده قرار گیرد، این تلاش به سرعت و با موفقیت به نتیجه برسد و توطئههای کسانی که با آرزوهای امپریالیستی علیه منطقه ما برنامهریزی میکنند، در کوتاهترین زمان ممکن خنثی شود.»
سری ثریا اوندر، در ارزیابی خود از تصمیم آتشبس پکک، گفت: «اکنون بخش دشوار مسئله را پشت سر گذاشتیم. در هفته آینده، یک سری جلسات با حضور مقامات دولتی و سیاستمداران برگزار خواهد شد و بسیاری از مسائل روشنتر و ملموستر خواهند شد. امیدواریم همه چیز در سه ماه آینده تنظیم شود.»
تونجَر باکرهان در بیانیهای گفت: «فراخوان نباید بیپاسخ بماند، دست داده شده نباید بی پاسخ بماند. پس از این فراخوان، انجام تنظیمات حقوقی و سیاسی اجتنابناپذیر است.»
گلستان کلیچ کوچییگیت، معاون رئیس فراکسیون دم پارتی گفت که اعلام آتشبس توسط پکک با پیروی از فراخوان رهبر آپو و این تحولات، مسئولیتی را بر دوش مجلس ترکیه نیز میگذارد؛ مجلس باید در این زمینه به سرعت گام بردارد و مسئولیتپذیر باشد.
با وجود تصمیم آتشبس، حملات ادامه یافت
دولت ترکیه، با وجود تصمیم آتشبس پکک، به حملات هوایی و توپخانهای خود به روژاوا و مناطق حفاظتی مدیا ادامه داد. زکی آکتورک، سخنگوی وزارت دفاع گفت: «مبارزه با تروریسم با قاطعیت ادامه خواهد یافت تا زمانی که هیچ تروریستی باقی نماند.»
وزارت کشور و نیروهای مسلح ترکیه، حملات فرامرزی را به دلیل «حفاظت در برابر تروریسم» توجیه کردند.
هیئت امرالی، در ۱۷ مارس، با هیئتهای آکپ و مهپ جلساتی برگزار کرد.
هیئت امرالی متشکل از پروین بولدان و سری ثریا اوندر، در ۱۰ آوریل با اردوغان در بشتپه دیدار کرد. در این دیدار پشت درهای بسته، اَفکان آلا، معاون رئیس کل آکپ و ابراهیم کالین، رئیس سازمان اطلاعاتی ترکیه (میت) نیز حضور داشتند. دیدار هیئت با اردوغان حدود ۱ ساعت و ۲۵ دقیقه به طول انجامید. پس از این دیدار، سری ثریا اوندر، عضو هیئت امرالی، اظهار داشت: «دیدار بسیار مثبتی بود. ما بسیار امیدوارتر هستیم. در این زمینه، رئیس جمهور محترم در جایگاه بسیار مهمی قرار دارد. هدف ما برقراری صلح است.»
دولت باغچلی در بیانیه کتبی خود در ۱۱ آوریل، در مورد دیدار اردوغان و هیئت امرالی گفت: «دیدار دیروز رئیس جمهور محترم با هیئت دم پارتی در کاخ ریاست جمهوری، هم از نظر محتوا، هم از نظر پیشرفت و هم از نظر نمادین، ستودنی است.»
در ۱۴ آوریل، سری ثریا اوندر، عضو هیئت امرالی، به دلیل سکته قلبی در بیمارستان بستری و به بخش مراقبتهای ویژه منتقل شد.
در ۲۱ آوریل، به دلیل بستری بودن سری ثریا اوندر در بخش مراقبتهای ویژه، این بار پروین بولدان و فایق اوزگور ارول برای دیدار با رهبر آپو به جزیره امرالی رفتند. پس از دیدار، پروین بولدان در مقابل بیمارستانی که سری ثریا اوندر در آن بستری بود، در مورد دیدار توضیح داد و گفت که رهبر آپو «نسبت به روند امیدوار است.»
در ۲۴ آوریل، هیئت دم پارتی با یلماز تونچ، وزیر دادگستری دیدار کرد و پس از حدود دو ساعت گفتگو، بیانیهای صادر کرد. گلستان کلیچ کوچییگیت، معاون رئیس فراکسیون دم پارتی، گفت: «ما به آقای وزیر گفتیم که 'در شرایط انزوا، آقای اوجالان نمیتواند به این روند کمک کند، برای پیشبرد این روند، شرایط آقای اوجالان مهمترین موضوع است و باید فورا و بدون چون و چرا این شرایط اصلاح شود'.» گلستان کوچییگیت گفت که آنها به وزیر تونچ، درخواست خود را برای امکان دیدار نه تنها هیئت امرالی، بلکه هیئتهای دیگر و سیاستمداران با رهبر آپو نیز مطرح کردند.
در ۳ می، سری ثریا اوندر، عضو هیئت امرالی، در بیمارستانی که تحت درمان بود، درگذشت.
تشکیل کنگره و پایان دادن به فعالیتها تحت عنوان پکک
در ۹ می، پکک اعلام کرد که دوازدهمین کنگره خود را در تاریخ ۵-۷ می برگزار کرده است. در بیانیه پکک در مورد کنگره، ذکر شده است که تصمیمات تاریخی مهمی در کنگره اتخاذ شده است و آمده است: «اطلاعات و اسناد جامع و دقیق مربوط به نتایج و تصمیمات کنگره دوازدهم پکک، پس از ترکیب نتایج دو حوزه مختلف، به زودی به اطلاع عموم خواهد رسید.»
در ۱۲ می، پکک اعلام کرد که ساختار سازمانی خود را منحل کرده و به فعالیتها تحت نام پکک و روش مبارزه مسلحانه پایان داده است.
با وجود پایان دادن به مبارزه مسلحانه پکک و بیانیه «هیچ نیروی ما تا زمانی که مورد حمله قرار نگیرد، عملیات مسلحانه انجام نخواهد داد»، حملات ارتش ترکیه به مناطق گریلایی مانند زاپ و متینا ادامه دارد. این روند عملا در حال خرابکاری است.
اراده صلح یکجانبه
روندی که در ۱ اکتبر ۲۰۲۴ با فراخوان دولت باغچلی آغاز شد، با فراخوان رهبر آپو و به دنبال آن اعلام آتشبس یکجانبه، با حسن نیت و اقدامات مشخص از سوی طرف کورد، تلاش شد تا پیش برود. طرف کورد، به ویژه رهبر آپو، ارادهای تاریخی برای حل مسئله نشان داد.
تصمیمات تاریخی، از جمله پایان دادن به فعالیتها تحت عنوان پکک، پایان دادن به مبارزه مسلحانه، روی آوردن به سیاست دموکراتیک و گشودن درها به روی صلح اجتماعی، اتخاذ شد. تصمیمات اتخاذ شده با دیدگاه رهبر آپو مورد حمایت دم پارتی، سازمانهای جامعه مدنی و مردم کورد قرار گرفت.
اما از سوی دولت ترکیه، دولت آکپ-مهپ و بوروکراسی دولتی، این روند تاریخی را یا نادیده گرفتند یا ترجیح دادند آن را با شرایط محدود کنند. اگرچه در سطح گفتار از مفاهیمی مانند «خواهری-برادری» و «عادیسازی» استفاده شد، اما از گامهای ساختاری و دائمی، اصلاحات قانونی و اقدامات اعتمادساز خودداری شد:
انزوای تحمیلی علیه رهبر آپو، که مخاطب اصلی روند و نشانی راهحل است، از نظر قانونی و رویهای ادامه دارد؛ او اجازه ملاقات با وکلای خود و ملاقاتکنندگان را ندارد.
در حالی که این روند ادامه داشت، قیمهایی که شهرداریهای دم پارتی را غصب کرده بودند، پس گرفته نشدند. اراده منتخب نادیده گرفته شد. همچنین، فشار قضایی و ممنوعیتهای سیاسی علیه بسیاری از سیاستمداران کورد ادامه دارد.
«پیشنهاد قانون اصلاح قانون جزا و برخی قوانین مربوط به اقدامات امنیتی و کیفری»، که توسط آکپ به عنوان «اصلاحات قضایی» تبلیغ شد و در افکار عمومی به عنوان «بسته قضایی دهم» شناخته میشود، اما هیچ کمکی به این روند نکرد، با وجود تمام اعتراضات، در ۱ ژوئن در مجمع عمومی مجلس تصویب شد.
«حق امید» در رابطه با حبس ابد تشدیدشده به رسمیت شناخته نشد. هیچ گامی برای بهبود وضعیت زندانیان بیمار، زندانیان سیاسی و هزاران زندانی در زندانها برداشته نشد و در اجرای احکام برابری رعایت نشد. صدها زندانی که با وجود اتمام دوره محکومیتشان، از آزادی آنها توسط هیئت نظارت اداری جلوگیری میشود، هنوز در زندان هستند.
با وجود تصمیم پکک برای پایان دادن به مبارزه مسلحانه و پایان دادن به فعالیتها تحت نام پکک، هیچ اصلاحات قانونی انجام نشد. حتی کمیسیون راهحلی که برای بحث درباره مسئله کورد در مجلس پیشنهاد شده بود، تشکیل نشد.
در این روند که آغازگر دوران جدیدی نه تنها برای ترکیه، بلکه برای منطقه نیز هست، در حالی که جنبش آزادیخواه کورد تمامی گامهای لازم را برداشته است، اکنون انتظار میرود که دولت ترکیه هر چه زودتر اقدامات مشخصی را انجام دهد.