احرار الشرقیه که در فضای آشفته جنگ داخلی سوریه ظهور کرد، به عنوان یک گروه تبهکار مسلح فعال در چارچوب ارتش ملی سوریه (SNA) تحت حمایت ترکیه، با جنایات جنگی و اقدامات تروریستی در کانون توجه افکار عمومی بین‌المللی قرار گرفته است. به ویژه قتل وحشیانه هَورین خلف، دبیرکل حزب آینده سوریه، و راننده‌اش فرهاد رمضان در سال ۲۰۱۹، بارزترین نمونه‌ای بود که بر توحش این گروه تبهکار مهر تایید زد. ابوحاتم شقرا، سرکرده تبهکاران احرار الشرقیه، توسط هیئت تحریر الشام به عنوان فرمانده لشکر ۸۶ و مسئول رقه، دیرالزور و حسکه منصوب شد. هیئت تحریر الشام که پس از رژیم بعث از ۸ دسامبر ۲۰۲۴ بر دمشق حکومت می‌کند، با اقداماتی که یادآور رژیم سابق است، به ایجاد وحشت در سوریه ادامه می‌دهد.

بیایید نگاهی دقیق‌تر به سوابق سیاه گروه تبهکار احرار الشرقیه به سرکردگی ابوحاتم شقرا که به عنوان فرمانده لشکر ۸۶ در رقه، دیرالزور و حسکه منصوب شده است، بیندازیم.

از تبهکاران تحت الحمایه ترکیه

احرار الشرقیه که در سال ۲۰۱۶ در دیرالزور تاسیس شد، یک گروه تبهکار وابسته به ارتش ملی سوریه (SNA) و در نتیجه دولت اشغالگر ترکیه است. این تبهکار که خود را مخالف رژیم معرفی می‌کند، اما با کشتار غیرنظامیان، غارت و حملات با اهداف قومی در صدر اخبار قرار گرفته است، رئیس آن ابوحاتم شقرا (احمد احسان فیاض الهیس) نیز ارتباط مستقیمی با داعش دارد. این تبهکار به طور مستقیم در حملات اشغالگرانه ترکیه در سوریه شرکت داشته و به ویژه در حملات اشغالگرانه به عفرین در سال ۲۰۱۸ و گرِسپی و سرِکانی در سال ۲۰۱۹ نقش فعالی ایفا کرده است. احرار الشرقیه توسط ایالات متحده آمریکا (تحت تحریم‌های SDGT) و هلند (با حکم دادگاه) به عنوان «سازمان تروریستی» شناخته شده است.

سرکرده تبهکاران، ابوحاتم شقرا

ابوحاتم شقرا، سرکرده احرار الشرقیه، به عنوان طراح و مجری جنایات شناخته می‌شود. ابوحاتم شقرا، علیرغم ارتباط مستقیم با قتل هَورین خلف، در سال ۲۰۲۵ توسط هیئت تحریر الشام (HTS) به عنوان فرمانده لشکر ۸۶ و مسئول رقه، دیرالزور و حسکه منصوب شد. این انتصاب توسط سازمان‌های حقوق بشر و جامعه کورد، به ویژه اداره خودمدیریتی دموکراتیک شمال و شرق سوریه، به عنوان یک رسوایی تلقی شد. علاوه بر این، مدرک جعلی دانشگاه آرتوکلو در ترکیه که شقرا با آن فارغ‌التحصیل شده است، شک و تردیدها در مورد احتمال برخورداری این تبهکار از شبکه‌های محافظت بین‌المللی را افزایش می‌دهد. سوابق مملو از جنایات جنگی شقرا، منبع شرمساری است که مشروعیت دولت جدید را زیر سوال می‌برد.

قتل هَورین خلف

یکی از وحشیانه‌ترین جنایات احرار الشرقیه، قتل وحشیانه هَورین خلف، دبیرکل حزب آینده سوریه، و راننده‌اش فرهاد رمضان در ۱۲ اکتبر ۲۰۱۹ بود. این قتل‌عام در جاده M4 بین گرِسپی و سرِکانی رخ داد. بر اساس گزارش‌های سازمان عفو بین‌الملل و سازمان ملل متحد؛ احرار الشرقیه خودروی هَورین خلف را متوقف کرد، او را به زور از ماشین بیرون کشید، مورد ضرب و شتم قرار داد و به قتل رساند. راننده‌اش نیز در همان مکان به قتل رسید. هَورین خلف، یک سیاستمدار کورد بود که برای آینده‌ای صلح‌آمیز در سوریه تلاش می‌کرد. رسانه‌های ترکیه نیز قتل هَورین خلف را به عنوان یک «عملیات موفقیت‌آمیز» توصیف کردند و بار دیگر وابستگی احرار الشرقیه به خود را ثابت کردند. تحلیل ویدیویی بلینگکت (یک پلتفرم روزنامه‌نگاری و تحقیقات مستقل مستقر در هلند) به طور قطعی تایید کرد که هَورین خلف توسط احرار الشرقیه به قتل رسیده است. دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد، این قتل را «مجازات فراقضایی» توصیف کرد و از ترکیه خواستار انجام تحقیقات شد. دیده‌بان حقوق بشر (HRW) در گزارش اکتبر ۲۰۱۹ خود اعلام کرد که احرار الشرقیه با قتل هَورین خلف و دیگر جنایات، «پاکسازی اتنیکی علیه غیرنظامیان کورد» انجام داده است. دیده‌بان حقوق بشر تاکید کرد که این اقدامات جنایت جنگی محسوب می‌شوند. ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۱ احرار الشرقیه را در لیست تحریم‌ها قرار داد و دارایی‌های این سازمان را مسدود و معاملات مرتبط با ایالات متحده آمریکا را ممنوع کرد. این قتل‌عام، نمونه آشکاری از سیاست ترور اتنیکی هدفمند احرار الشرقیه علیه غیرنظامیان و شخصیت‌های سیاسی کورد بود.

دیگر جنایات جنگی مشخص

احرار الشرقیه به مجموعه‌ای از جنایات جنگی و اقدامات تروریستی فراتر از قتل هَورین خلف نیز مشهور است. نمونه‌های مشخص مبتنی بر گزارش‌های بین‌المللی و مشاهدات میدانی عبارتند از:

احرار الشرقیه پس از اشغال عفرین، خانه‌ها، مغازه‌ها، زمین‌های کشاورزی و سایر اموال غیرنظامیان را به طور سیستماتیک غارت کرد. بر اساس گزارش جولای ۲۰۱۸ دیده‌بان حقوق بشر؛ این گروه به طور سازمان‌یافته اموال مردم در عفرین را به سرقت برده و املاک را تصرف کرده است.

دیده‌بان حقوق بشر در مارس ۲۰۱۸ مستند کرد که احرار الشرقیه بیش از ۵۰ خانه را در محله محمودیه‌ی مرکز شهر عفرین غارت کرده است. تلویزیون‌ها، مبلمان، لوازم آشپزخانه و حتی درها به سرقت رفته‌اند.

در روستاهای مشهور به تولید زیتون در عفرین (جندرِس و راجو)، احرار الشرقیه با تصرف باغ‌های زیتون، برداشت محصول را تحت کنترل خود درآورد. دیده‌بان حقوق بشر سوریه (SOHR) در سال ۲۰۱۸ گزارش داد که ۷۰ درصد از محصول زیتون در عفرین توسط تبهکاران ارتش ملی سوریه (به ویژه احرار الشرقیه) غارت شده است. روغن زیتون دزدیده شده در بازارهای ترکیه به فروش رسید.

در مناطق تجاری عفرین، احرار الشرقیه حداقل ۲۰۰ مغازه را غارت کرد. دیده‌بان حقوق بشر سوریه در آوریل ۲۰۱۸ گزارش داد که بیش از ۳۰ مغازه در بازار عفرین به طور کامل تخلیه شده و برخی از آنها به مقرهای ارتش ملی سوریه تبدیل شده‌اند.

در خانه‌های غارت شده، خانواده‌های احرار الشرقیه و دیگر تبهکاران ارتش ملی سوریه یا خانواده‌های عرب آورده شده از ادلب اسکان داده شدند. بر اساس گزارش مارس ۲۰۱۹ کمیسیون مستقل تحقیق سازمان ملل متحد در مورد سوریه؛ بیش از ۵۰۰۰ خانه و ملک در عفرین توسط ارتش ملی سوریه اشغال شده است. احرار الشرقیه در این روند نقش فعالی ایفا کرد.

اعدام غیرنظامیان

در جریان حملات اشغالگرانه دولت اشغالگر ترکیه به سرِکانی و گرِسپی در سال ۲۰۱۹، گزارش شد که احرار الشرقیه در جاده M4 به همراه هَورین خلف، در مجموع ۹ غیرنظامی را به قتل رسانده است. دیده‌بان حقوق بشر سوریه تایید کرد که این قتل‌عام‌ها توسط تبهکاران احرار الشرقیه انجام شده است.

گزارش مارس ۲۰۲۰ کمیسیون مستقل تحقیق سازمان ملل متحد در مورد سوریه، مستند کرد که احرار الشرقیه مرتکب مجازات‌های فراقضایی، خشونت علیه غیرنظامیان و جنایات جنگی شده است. سازمان ملل متحد، ویدیوهای ۱۲ اکتبر ۲۰۱۹ را به عنوان مدرک ارائه کرد و ترکیه را مسئول اقدامات ارتش ملی سوریه دانست.

حملات علیه مسیحیان

بر اساس گزارش‌های دیده‌بان حقوق بشر و دیده‌بان حقوق بشر سوریه؛ احرار الشرقیه خانه‌ها را در محله‌های مسیحی‌نشین گرِسپی (به ویژه محله‌های سریانی و ارمنی در مرکز شهر) با رنگ قرمز علامت‌گذاری کرد. این علامت‌گذاری برای شناسایی و هدف قرار دادن خانواده‌های مسیحی استفاده می‌شد. دیده‌بان حقوق بشر سوریه در ۱۵ اکتبر ۲۰۱۹ گزارش داد که بر در خانه‌های ۱۲ خانواده مسیحی در محله المحطه گرِسپی علامت صلیب یا کلمه مسیحی نوشته شده است. این خانواده‌ها با تهدید احرار الشرقیه مبنی بر «منطقه را ترک کنید، وگرنه کشته خواهید شد» مواجه شدند. به گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه؛ از حدود ۲۰۰ خانواده مسیحی در گرِسپی، ۱۵۰ خانواده (حدود ۶۰۰ نفر) به زور کوچانده شدند. بیشتر آنها در کوبانی و حسکه، تحت کنترل اداره خودمدیریتی دموکراتیک شمال و شرق سوریه، ساکن شدند.

احرار الشرقیه به طور سیستماتیک خانه‌ها، مغازه‌ها و کلیساهای متعلق به مسیحیان را غارت کرد. دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد در اکتبر ۲۰۱۹ تایید کرد که اموال متعلق به مسیحیان در گرِسپی توسط تبهکاران ارتش ملی سوریه غصب شده است. کلیسای سریانی سنت جورج در گرِسپی در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۹ توسط احرار الشرقیه غارت شد. شمایل‌ها و اشیاء باورداشتی در کلیسا به سرقت رفت و ساختمان برای مدتی به عنوان مقر ارتش ملی سوریه مورد استفاده قرار گرفت. گزارش شده است که بر در کلیسای مریم مقدس عبارت «الله اکبر» نوشته شده و نمادهای باورداشتی داخل کلیسا تخریب شده‌اند. این حادثه به عنوان حمله آشکار به هویت دینی جامعه مسیحی تلقی شد. همچنین گزارش شده است که حداقل ۳۰ خانه و ۱۵ مغازه متعلق به مسیحیان غارت شده و خانواده‌های ارتش ملی سوریه در برخی از خانه‌ها اسکان داده شده‌اند.

سازمان عفو بین‌الملل مستند کرده است که مسیحیان در گرِسپی به دلیل هویت باورداشتی خود مورد تهدید قرار گرفته و برخی از آنها ربوده شده‌اند. در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۹، یک فرد از یک خانواده سریانی در گرِسپی توسط تبهکاران احرار الشرقیه ربوده شد. این خانواده برای آزادی او ۵۰۰۰ دلار باج پرداخت کرد. فرد ربوده شده پس از آزادی آثار شکنجه را بر بدن داشت و گفت: «به دلیل اینکه مسیحی هستم، مرا صلیبی خطاب کرده و تحقیر کردند.»

قتل‌عام دروزی‌ها و علوی‌ها

در پلتفرم‌های دیجیتال، برخی پست‌ها منتشر شده است که ثابت می‌کند احرار الشرقیه در سال ۲۰۲۵ تحت نظارت هیئت تحریر الشام، در قتل‌عام جوامع دروزی و علوی نقش داشته است. دیده‌بان حقوق بشر سوریه گزارش داد که بین ۶ تا ۱۷ مارس ۲۰۲۵ در مجموع ۱۳۸۳ غیرنظامی در لاذقیه، طرطوس، حما و حمص به قتل رسیده‌اند. گفته شده است که ۳۱۱ نفر از این افراد غیرنظامیان علوی بوده‌اند. در گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه تا ۱۰ مارس ۲۰۲۵، کشته شدن ۸۳۰ غیرنظامی گزارش شده است که بیشتر آنها علوی بوده‌اند. این رقم در ۱۲ مارس به ۱۲۲۵ نفر افزایش یافت و همچنان بیشتر قربانیان علوی بودند. دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد در بیانیه ۱۲ مارس ۲۰۲۵ خود، قتل‌عام ۱۱۱ غیرنظامی را تایید کرد، اما خاطرنشان کرد که تعداد واقعی بسیار بیشتر است. بیشتر این قتل‌عام‌ها در مناطق علوی‌نشین رخ داده و به ویژه شهرها و روستاهای علوی هدف قرار گرفته‌اند. سازمان ملل متحد اعلام کرد که این قتل‌عام‌ها بر اساس مذهب انجام شده است، به عنوان مثال، مهاجمان با پرسیدن سؤال «آیا علوی هستید یا سنی؟» قربانیان را انتخاب می‌کردند. شبکه حقوق بشر سوریه (SNHR) نیز در مارس ۲۰۲۵ گزارش داد که ۹۷۳ غیرنظامی به قتل رسیده‌اند که بیشتر آنها علوی بوده‌اند. این سازمان اعلام کرد که نیروهای دولتی نزدیک به ۷۰۰ غیرنظامی را به قتل رسانده‌اند که بیشتر آنها از جوامع علوی بوده‌اند.

دیده‌بان حقوق بشر سوریه در مارس-آوریل ۲۰۲۵ گزارشی با عنوان «حملات هدفمند علیه غیرنظامیان دروزی» منتشر کرد. این حملات با تلاش‌های هیئت تحریر الشام برای سرکوب مقاومت دروزی‌ها در برابر روند قانون اساسی جدید مرتبط دانسته شده است.

ارتباط با ترکیه

احرار الشرقیه به عنوان نیروی نیابتی ترکیه در سوریه و در چارچوب ارتش ملی سوریه فعالیت می‌کند. ترکیه به این سازمان حمایت لجستیکی و مالی ارائه می‌دهد. سازمان ملل متحد، دیده‌بان حقوق بشر و سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرده‌اند که به دلیل کنترل مؤثر ترکیه بر ارتش ملی سوریه، ترکیه ممکن است مسئول جنایات جنگی احرار الشرقیه شناخته شود.

وضعیت حقوقی بین‌المللی

دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) می‌تواند از راه‌های جایگزین (مانند صلاحیت جهانی) برای تحقیق در مورد جنایات در سوریه استفاده کند، اما به دلیل فشارهای سیاسی اقدام نمی‌کند. سازمان ملل متحد جنایات احرار الشرقیه را مستند کرده است، اما سیستم وتو شورای امنیت مانع از اعمال تحریم‌های ملموس می‌شود. تحریم‌های ایالات متحده آمریکا، احرار الشرقیه را متوقف نکرده است؛ اتحادیه اروپا نیز به دلیل منافع اقتصادی و سیاسی خود در قبال ترکیه سکوت کرده است. ترکیه در حالی که حمایت لجستیکی و مالی از احرار الشرقیه می‌کند، جامعه بین‌المللی از محکوم کردن این حمایت خودداری می‌کند. انتصاب یک جنایتکار جنگی به یک مقام نظامی در سال ۲۰۲۵، تحقیر آشکار حقوق بین‌الملل است. سکوت دیوان کیفری بین‌المللی، سازمان ملل متحد و سازمان‌های حقوق بشر در برابر این رسوایی، ثابت می‌کند که نه عدالت، بلکه جنایتکاران مورد حمایت قرار می‌گیرند.

همدستی جامعه بین‌المللی در جرم

علیرغم اینکه قتل هَورین خلف، غارت‌ها در عفرین، قتل‌عام علوی‌ها و دروزی‌ها و دیگر جنایات جنگی احرار الشرقیه در دستور کار حقوق بین‌الملل قرار داشته است، هیچ پاسخگویی ملموسی صورت نگرفته است. انتصاب ابوحاتم شقرا به عنوان فرمانده لشکر ۸۶، در حالی که پاداش دادن به یک جنایتکار جنگی در مقابل چشمان جامعه بین‌المللی است، دیوان کیفری بین‌المللی، سازمان ملل متحد و کشورهای غربی حتی یک بیانیه محکومیت رسمی نیز منتشر نکرده‌اند.