دولت ترکیه که از سال ۲۰۱۶ شهرهای سوریه را اشغال کرده است، به اقدامات غیرانسانی خود در مناطق اشغالی ادامه می‌دهد. مردمی که سرزمین‌هایشان اشغال شده است، خواستار پایان اشغال و پاسخگویی جنایتکاران هستند.
در نتیجه حملات نظامی دولت اشغالگر ترکیه که در سال ۲۰۱۶ به اشغال تبدیل شد، پس از الباب، اعزاز و جرابلس، عفرین در سال ۲۰۱۸، گرِسپی و سرِکانی در سال ۲۰۱۹ و منبج در سال ۲۰۲۴ اشغال شدند. مردمی که به زور از سرزمین‌های خود در نتیجه اشغال آواره شدند، پس از سرنگونی رژیم بعث در ۸ دسامبر ۲۰۲۴، به فراخوان خود برای توقف حملات اشغالگرانه دولت ترکیه ادامه دادند. بازگشت امن مردمی که به زور آواره شده‌اند به سرزمین‌هایشان، به ویژه در میان مفاد توافق‌نامه‌ای که در ۱۰ مارس بین مظلوم عبدی، فرمانده کل نیروهای سوریه دموکراتیک (ق‌س‌د) و احمد الشرع، رئیس دولت موقت دمشق امضا شد، قرار داشت.
ابراهیم شیخو، از مسئولان سازمان حقوق بشر سوریه-عفرین، شیرین رشید از عفرین و جوان عیسو، وکیل و عضو کمیته مهاجران سرِکانی، در گفتگو با خبرگزاری فرات(ANF) به بررسی موضوع پرداختند و به نقض حقوق بشر توسط تبهکاران دولت ترکیه پس از اشغال سرِکانی و عفرین اشاره کردند.
یکی از ۸ ماده توافق‌نامه امضا شده بین ق‌س‌د و دولت دمشق، بر بازگشت مردمی که به زور از سرزمین‌های خود آواره شده‌اند، تمرکز دارد. ابراهیم شیخو در این باره گفت: «در حالی که بحث‌ها در مورد بازگشت شهروندان آواره شده ما به سرزمین‌هایشان ادامه دارد، بازگشت امن آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. مسئولیت بر عهده دولت موقت سوریه است. زیرا رئیس دولت موقت دمشق در سفر خود به عفرین اعلام کرد که مردم عفرین به صورت امن باز خواهند گشت. اما هنوز سوالات زیادی مانند چگونگی این بازگشت، چگونگی تامین امنیت و محاکمه اشغالگران بی‌پاسخ مانده است.»
بدون خروج تبهکاران، بازگشت امن محقق نخواهد شد
ابراهیم شیخو با تاکید بر اینکه موانع بازگشت امن بدون خروج دولت ترکیه و تبهکارانش از مناطق اشغالی برطرف نخواهد شد، سخنان خود را اینگونه ادامه داد: «اقداماتی مانند آدم‌ربایی، قتل و شکنجه در مناطق اشغالی ادامه دارد. دولت ترکیه و تبهکارانش هنوز این مناطق را ترک نکرده‌اند. سیاست‌های نسل‌کشی روز به روز سنگین‌تر می‌شود. دولت ترکیه و تبهکارانش باید فورا مناطق اشغالی را ترک کنند. در حالی که اقدامات شکنجه توسط تبهکاران ادامه دارد، اخیرا مطلع شدیم که یک شهروند به دلیل برافراشتن پرچم کوردستان در جشن نوروز از ناحیه پا مورد اصابت گلوله قرار گرفته است.
همچنین، در منطقه راجو یک شهروند به دلیل نگهداری پرچم کوردستان و در منطقه کورزله در شِراوا ۴ شهروند به دلیل برافراشتن پرچم مورد خشونت قرار گرفتند. اگر مردم کورد حتی در این روزهای مهم که به عنوان عید آن را جشن می‌گیرند و به آن تعلق خاطر دارند، با خشونت مواجه می‌شوند، چگونه می‌توان بازگشت به سرزمین‌های اشغالی را فراهم کرد؟ آیا زندگی تحت کنترل کسانی که وجود، هویت و فرهنگ شما را انکار می‌کنند، امکان‌پذیر است؟ بنابراین، تا زمانی که خروج این تبهکاران تضمین نشود، بازگشت امن مردم امکان‌پذیر نخواهد بود.»
ابراهیم شیخو با اشاره به اینکه سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی حقوق بشر و امنیتی نیز مسئول تامین بازگشت امن هستند، سخنان خود را اینگونه به پایان رساند: «این سازمان‌ها و نهادها باید مستقیما با مردمی که سرزمین‌هایشان اشغال شده است، ارتباط برقرار کنند، مناطق اشغالی را تحت نظارت قرار دهند و مسئولیت خود را در قبال اخراج تبهکاران از این مناطق انجام دهند. بازگشت مردمی که سرزمین آنها مورد اشغال قرار گرفته است به سرزمین‌هایشان باید فورا فراهم شود. مردم ما سال‌هاست که در مسیرهای مهاجرت هستند. مردمی که به زور آواره شده‌اند، هنوز هم مورد حمله قرار می‌گیرند. هم سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی و هم دولت موقت سوریه باید فورا وظایف و مسئولیت‌های خود را انجام داده و دولت ترکیه و تبهکاران تحت حمایت آن را از مناطق اشغالی خارج کنند و البته با باز کردن کریدورهای امن، بازگشت مردم به خانه‌هایشان فراهم شود.»
نقض حقوق بشر ادامه دارد
شیرین رشید، اهل عفرین که در سال ۲۰۱۸ از عفرین و در ۲ دسامبر ۲۰۲۴ از شهبا آواره شد، ارزیابی خود را از وضعیت کلی سوریه و خواسته‌های مردم آواره ارائه کرد. رشید اظهار داشت که پس از سرنگونی رژیم بعث که سال‌ها وجود، هویت و فرهنگ مردم کورد را انکار و نابود کرد، نه تنها مردم عفرین، بلکه مردم سرِکانی و گرِسپی نیز در سراسر سوریه می‌خواهند به صورت امن به سرزمین‌های خود بازگردند. او اظهار داشت که مردم می‌خواهند با بازگشت امن، زندگی باثبات و آرامی را در میهن، سرزمین و خانه‌های خود داشته باشند. رشید تاکید کرد که با نگاهی به تصمیمات و اقدامات دولت موقت سوریه، خواسته‌های مردم سوریه برآورده نمی‌شود و مردم همچنان به دلیل اعتقادات خود کشته و شکنجه می‌شوند. بنابراین، انتظار نمی‌رود چنین دولتی بازگشت امن مردمی که به زور آواره شده‌اند را فراهم کند.
رشید از سکوت کسانی که خود را دولت سوریه می‌نامند در برابر قتل‌عام، خشونت و حملات انتقاد کرد. او اظهار داشت که برای ایجاد فضایی امن در سوریه، ابتدا باید به اشغال پایان داده شود، بازگشت امن مردمی که به زور آواره شده‌اند فراهم شود و مجرمان محاکمه شوند. او تاکید کرد که مردم کورد و مردمی که به زور آواره شده‌اند، وظایف و مسئولیت‌های خود را انجام می‌دهند، همواره در مبارزه بزرگی علیه دولت ترکیه و تبهکارانش بوده‌اند و از این پس نیز از مبارزه خود کوتاه نخواهند آمد.
تخلیه مناطق اشغالی کافی نیست، اشغالگران باید پاسخگو باشند
جوان عیسو، وکیل، به نقض حقوق بشر در مناطقی که دولت ترکیه از سال ۲۰۱۶ اشغال کرده است، اشاره کرد. او اظهار داشت که در مناطق اشغالی از باب تا اعزاز، عفرین، سرِکانی و گرِسپی، نقض‌های بسیاری از نظر انسانی، حقوقی و امنیتی رخ می‌دهد و اقداماتی مانند قتل‌عام، تغییر جمعیتی، شکنجه و آدم‌ربایی ادامه دارد. عیسو اظهار داشت که دولت ترکیه از طریق نهادها و سازمان‌های غیرقانونی به سیاست نسل‌کشی در مناطق اشغالی ادامه می‌دهد. او گفت که مردم سوریه با سرنگونی رژیم بعث، امید به تغییر و تحول داشتند، اما وضعیت پیش آمده بدتر از رژیم بعث بود. او تاکید کرد که مناطق اشغالی، مناطق امن و باثبات را نیز تهدید می‌کند. او اظهار داشت که در دوره‌ای که بازگشت امن مورد بحث قرار می‌گیرد، هیچ یک از تغییرات مورد انتظار اعمال نشده است و دولت ترکیه از مناطق اشغالی خارج نشده است. او گفت که برای بازگشت امن، اشغالگران باید خارج شوند.
عیسو از اینکه قدرت‌های بین‌المللی که از دمشق بازدید می‌کنند، بهبود وضعیت مردمی که به زور آواره شده‌اند را در دستور کار خود قرار نمی‌دهند، انتقاد کرد. او اظهار داشت که مردم بسیاری از شهرهای سوریه به خانه‌های خود بازگشته‌اند، اما مردم عفرین، سرِکانی و گرِسپی که تحت اشغال دولت ترکیه هستند، نمی‌توانند بازگردند. او اظهار داشت که مانع این بازگشت، دولت ترکیه و تبهکارانش هستند و مردم از خطر جانی خود آگاه هستند. او گفت که تا زمانی که این اشغالگران از خانه‌های مردم خارج نشوند، چه کسی می‌تواند تضمین بازگشت امن را بدهد؟ او تاکید کرد که موضوع اصلی در سوریه، فراهم کردن بازگشت امن مردمی است که به زور آواره شده‌اند و بنابراین، باید به سیاست اشغالگرانه ترکیه در سوریه پایان داده شود.
عیسو اظهار داشت که مردمی که به زور آواره شده‌اند برای بازگشت، شرایطی دارند. او اظهار داشت که ابتدا باید به سیاست اشغال پایان داده شود، اشغالگران باید از سرزمین‌های آنها خارج شوند و در صورت بازگشت، امنیت باید تضمین شود و تحت نظارت سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی حقوق بشر انجام شود. او اظهار داشت که امنیت مردم باید در اولویت قرار گیرد، تبهکاران به دلیل جنایات جنگی که در مناطق اشغالی مرتکب می‌شوند، باید پاسخگو باشند و به مهاجران کمک‌های مالی و معنوی ارائه شود. او اظهار داشت که هیچ یک از این شرایط اعمال نشده است و به همین دلیل، بازگشت امکان‌پذیر نیست، در غیر این صورت، امنیت جانی مردم به خطر می‌افتد.
در ۵ سال در سرِکانی چه اتفاقی افتاد؟
- ۸۷ درصد مردم سرِکانی آواره شدند.
- تنها ۴۵ نفر از مردم کورد در سرِکانی باقی ماندند که بیشتر آنها افراد مسن و کودکان بودند.
- تقریبا ۶۰۰۰ خانه متعلق به مردم اشغال شد.
- تقریبا ۱۷۰۰ مغازه تجاری اشغال شد.
- تقریبا ۳۰۰۰ خانواده که اهل سرِکانی نبودند در سرِکانی اسکان داده شدند.
- تقریبا ۷۵ خانواده وابسته به داعش در محله زورآوا اسکان داده شدند.
- ۵ روستا تا حدی ویران شدند، در حالی که روستای عین حسان به طور کامل ویران و به مرکز آموزش نظامی تبدیل شد.
- ۶۰ نفر از اهالی روستا از روستای خود اخراج شدند.
- ۱۱ زن مورد تجاوز قرار گرفتند که ۵ نفر از آنها کودک بودند.
- تقریبا ۱۱۱۲ نفر ربوده، بازداشت، کشته و شکنجه شدند.
- تقریبا ۱۲۰ درگیری داخلی رخ داد.
- بیش از ۱۵ نفر در مرز ترکیه کشته شدند.
- ۷۲ انفجار رخ داد.
- سرنوشت ۷۲ غیرنظامی نامعلوم است.
- ۲۳ گروه قاچاق انسان وجود دارد که بیشتر آنها گروه‌های نظامی هستند.
- تبهکاران، ۳ روستا را به مرکز کشت مواد مخدر تبدیل کردند.
در ۷ سال در عفرین چه اتفاقی افتاد؟
*بزرگترین تغییر جمعیتی که از سال ۲۰۱۱ در سوریه رخ داده است، در عفرین رخ داد. بیش از ۳۰۰ هزار نفر از مردم عفرین آواره شدند. جمعیت کورد عفرین پس از اشغال ۲۵ درصد کاهش یافت.
*بیش از ۷۰۰ هزار نفر از خارج از منطقه، از کشورها و مناطقی که در آن جنگ و درگیری رخ داده است، در تمام روستاها و مناطق عفرین توزیع شدند. بیش از ۵۰۰ خانواده از این تعداد از فلسطین آورده شده‌اند. به دلیل تعداد زیاد آنها، تقریبا ۴۷ خانه مستعمره برای این خانواده‌ها ساخته شد.
*دولت ترکیه سیاست‌های تُرک‌سازی مردم عفرین را دنبال کرد. می‌خواست این کار را با تغییر نام محله‌ها، میدان‌ها و بیمارستان‌ها انجام دهد. پرچم ترکیه در مدارس نصب شد، نام میدان‌ها تغییر کرد، میدان نوروز به صلاح‌الدین تبدیل شد و سپس میدان به طور کامل برچیده شد.
*بیش از ۴۷ خانه مستعمره ساخته شد که از جمله آنها خانه‌های مستعمره کویت الرحمه، قریه الشامیه و قریه بسمه بودند. تمام این شهرک‌ها توسط سازمان بیان وابسته به قطر و ترکیه، سازمان عایش فلسطینی و سازمان احسان ساخته شدند.
*علاوه بر تغییر نام مکان‌ها، گام‌هایی مانند اجباری کردن یادگیری زبان ترکی در مدارس و نصب پرچم ترکیه بر روی لباس دانش‌آموزان برداشته شد.
*۶۴ مدرسه تخریب شد و تقریبا ۵۰ هزار دانش‌آموز از تحصیل محروم شدند. بسیاری از این مدارس به پایگاه‌های نظامی، مراکز بازداشت و شکنجه تبدیل شدند.
*نام بیمارستان عفرین که به زبان‌های کوردی و عربی نوشته شده بود، به زبان ترکی تغییر یافت. همچنین تمام تابلوها و بنرهای خیابانی به زبان ترکی نوشته شدند. تمام اماکن مقدس و قبرستان‌های ایزدی‌ها تخریب شدند.
*دولت ترکیه در تمام مناطق تحت اشغال خود به شهروندان سوری کارت شناسایی ترکی داد. استفاده از لیر ترکیه را به جای لیر سوریه در آن مناطق اجباری کرد. شبکه تلفن نیز تغییر کرد و استفاده از شبکه ترکیه اجباری شد. علاوه بر اقدامات تبهکاران دولت ترکیه مانند آدم‌ربایی، قتل، شکنجه و تجاوز، انواع شکنجه‌ها مانند اخاذی از خانواده‌ها و اخراج اجباری از عفرین نیز انجام شد.
*در هشتمین سال اشغال، در مجموع بیش از ۱۰ هزار و ۲۰۸ غیرنظامی ربوده شدند که ۱۵ درصد از آنها هنوز مفقود هستند و هزاران نفر نیز با اخاذی از خانواده‌هایشان آزاد شدند. این روش اکنون به روشی برای کسب درآمد تبهکاران تبدیل شده است.
*۱۰۵ زن به قتل رسیدند، ۷۴ زن مورد تجاوز قرار گرفتند و ۱۴ زن خودکشی کردند. بیش از هزار زن ربوده شدند و هر روز مورد شکنجه، آزار و اذیت و تجاوز قرار گرفتند.
*بیش از ۷۷۸ غیرنظامی به قتل رسیدند که ۶۸۲ نفر از آنها در نتیجه گلوله‌باران تبهکاران دولت ترکیه به قتل رسیدند و ۹۶ نفر نیز بر اثر شکنجه به قتل رسیدند. بیش از ۷۶۲ نفر نیز در نتیجه گلوله باران تبهکاران دولت ترکیه زخمی شدند. همچنین ۳۴۵ کودک و ۲۲۵ زن نیز زخمی شدند.
*بیش از یک میلیون اصله درخت زیتون برای اهداف تجاری قطع شد. بیش از ۳۰ هزار درخت زیتون صادر شد. همچنین ۷۵ درصد از زمین‌های زیر کشت، یعنی ۱۲ هزار هکتار، سوزانده شد. هزاران خانه غیرنظامی غصب شد و ده‌ها خانه به زندان‌ها و مراکز نظامی وابسته تبهکاران دولت ترکیه تبدیل شد.
*زیتون و روغن زیتون مردم توقیف شد و از طریق دروازه‌ای که از روستای حمام در جندرِس باز شد، به صورت قاچاق به ترکیه منتقل شد. این دروازه در سال ۲۰۱۹ توسط دولت ترکیه باز شد. این محصولات به عنوان کالای ترکیه در بازارهای جهانی فروخته می‌شوند.
*مکان‌های میراث جهانی یونسکو مانند عین دارا، نبی هوری، غار دودریا، مقبره مار مارون و بسیاری از مکان‌های تاریخی دیگر تخریب شدند. طبق داده‌های هیئت باستان‌شناسی عفرین، حدود ۷۵ مکان تاریخی در عفرین وجود دارد. اما دولت ترکیه و تبهکارانش، تمام تپه‌ها را برای تخریب تپه‌های باستانی حفر و ویران کردند. همچنین بیش از ۵۹ مکان تاریخی و بیش از ۲۸ مکان باورداشتی تخریب شدند که یکی از آنها به بازار حیوانات تبدیل شد.
*دولت ترکیه و تبهکارانش بیش از ۱۰ هزار خانه و ۷ هزار مغازه را غصب کردند و این فقط در مرکز شهر عفرین است.
*اقدامات دولت ترکیه و تبهکارانش به همین جا ختم نشد. مردم عفرین در حالی که در شهبا زندگی می‌کردند، سال‌ها هر روز در معرض حملات وحشیانه دولت ترکیه قرار گرفتند. مردم عفرین به دلیل حملات دولت ترکیه و تبهکارانش به شهبا، در ۲ دسامبر ۲۰۲۴ بار دیگر مجبور به مهاجرت از کانتون شهبا-عفرین به مناطق شمال و شرق سوریه شدند.
