نماینده پارلمانی دم پارتی در شهر آمد، سرحد اَرَن، اظهار داشت: «طرف کورد گام‌های بسیار مهمی برداشته که راه را برای ترکیه باز می‌کند. اگر ترکیه می‌خواهد مشکلات خود را حل کند و در معادلات خاورمیانه جای گیرد، باید در این زمینه گام‌های مشخص و موازی بردارد.»
پس از فراخوان تاریخی رهبر آپو و اعلام پایان دادن به فعالیت‌ها تحت نام حزب کارگران کوردستان (پ‌ک‌ک) در نتیجه کنگره‌ای که پ‌ک‌ک برگزار کرد، بحث بر سر فرایند جدیدی در ۵۰ سال مقاومت پ‌ک‌ک آغاز شد. اعلام پ‌ک‌ک مبنی بر پایان دادن به مبارزه مسلحانه و لزوم ادامه مبارزه در ابعاد مختلف و در بستر سیاست دموکراتیک، با استقبال عمومی مواجه شد.
پس از اعلام تمرکز بر روش‌های مبارزه دموکراتیک، نگاه افکار عمومی ترکیه به حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (دم پارتی) و بازیگران مبارزه سیاسی کورد معطوف شد. دم پارتی که مدت‌هاست در ترکیه و کوردستان تجربه سیاست‌ورزی سیاسی و دموکراتیک دارد، وارد فرایند بازسازی متناسب با روحیه دوره جدید شده است.
سرحد ارن، نماینده پارلمانی دم پارتی در شهر آمد، بیان کرد که فرایند جدید در ترکیه با گامی آغاز شده که رهبر آپو برای پاسخگویی به جستجوی دولت ترکیه پس از یک قرن سیاست انکار و نابودی برداشته است. ارن اظهار داشت که اکنون نود درصد مبارزه از طریق کانال‌های سیاسی دموکراتیک انجام می‌شود.
«رهبر خلق کورد، پاسخی به بحران و جستجوی ترکیه بود»
سرحد ارن در ارزیابی‌های خود برای خبرگزاری فرات (ANF) درباره فرایند جاری گفت:
«برای درک امروز، نیاز است که به یک سفر تاریخی کوتاه بپردازیم. به گذشته بسیار دور نخواهم رفت، اما پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی، دولت-ملت‌ها در خاورمیانه شکل گرفتند. پس از توافق سایکس-پیکو، کوردستان به چهار بخش تقسیم شد. به مدت یک قرن، نه تنها ترکیه بلکه عراق، سوریه و ایران، مردم اصیل خاورمیانه، به‌ویژه کوردها، هویت‌ها، فرهنگ‌ها، زبان‌ها و باورداشت‌ها را نادیده گرفتند.
اگر ارزش‌های مردمان چندزبانه، چندفرهنگی و چندباورداشتی را رد کنید، مبارزه‌ای علیه آن شکل می‌گیرد. این چیزی است که هم در طبیعت انسان و هم در طبیعت جوامع وجود دارد. کوردها به مدت یک قرن برای زبان و هویت انکار شده خود مبارزه کرده‌اند. با مبارزه کوردها، دولت-ملت‌ها به بن‌بست رسیده‌اند و قادر به حل مشکلات نیستند. در واقع، فروپاشی سوریه نیز تا حدی با این موضوع مرتبط است.
اکنون، اگر در دولت‌هایی که دارای هویت‌های بسیار متفاوت هستند، امکاناتی برای زندگی مسالمت‌آمیز و برابر مردم ایجاد نکنید، نمی‌توانید از بحران دولت-ملت گذار کنید. دولت ترکیه نیز به مدت یک قرن سیاست انکار، نابودی و رد را ادامه داد، اما اکنون واضح است که ادامه این امر امکان‌پذیر نخواهد بود. می‌توان گفت که این بحران، ترکیه را هم در داخل و هم در خارج از معادلات خارج کرده و در مسائل داخلی و بین‌المللی به بن‌بست رسانده است. ترکیه در این مرحله وارد جستجویی شده تا هم مشکلات داخلی خود را حل کند و هم وضعیت خارج از معادله خود در سطح بین‌المللی را برطرف کند. رهبر خلق کورد نیز در واقع پاسخی به این جستجو داد.»
«کوردها نه شکست خوردند و نه تصفیه شدند»
ارن با بیان اینکه تحولات جدید در خاورمیانه و وضعیت جنگی طولانی‌مدت، دولت ترکیه را با ضرورت حل مشکلات خود با کوردها مواجه کرده است، ادامه داد:
«تحولات جدید در خاورمیانه و وضعیت جنگی نشان داد که کوردها و دولت ترکیه مجبورند مشکلات خود را با هم، در کنار هم و با اولویت دادن به زندگی در شرایط برابر حل کنند. در واقع، شاید در ده سال اخیر، هدف این بود که کوردها هم در ترکیه و هم در خاورمیانه تصفیه شوند و از نقش اصلی خارج شوند. دولت ترکیه با به حرکت درآوردن تمام ابزارهای خود، وارد فرایند تصفیه و فروپاشی شد، اما موفق نشد.
آنها نتوانستند کوردها را فرو بپاشند، نتوانستند تصفیه‌شان کنند. به یمن مبارزه کوردها، در مشکلات اساسی اجتماعی ترکیه، بن‌بست ایجاد شد. بنابراین، رهبر آپو فرصت بزرگی را برای عبور از بن‌بست یک قرنی، باز کردن راه برای مردم ترکیه و خاورمیانه، و حل این مسئله برای ترکیه ارائه داد.
بنابراین، کوردها در این راستا گام‌های بزرگی برداشتند. هم فراخوان ۲۷ فوریه رهبر خلق کورد و هم موضع‌گیری پ‌ک‌ک، فرصت فوق‌العاده‌ای را فراهم کرد. این گام نشان داد که اکنون هم در ترکیه و هم در خاورمیانه، مشکلات اساسی اجتماعی و مسئله کورد باید در بستر سیاست دموکراتیک حل شوند.
اما در موازات این گام، دولت نیز باید گام‌های موازی بردارد تا این مسئله را که یک قرن انباشته شده، نتوانسته از آن عبور کند و به همین دلیل هم در داخل با بحران‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حقوقی مواجه شده و هم در سطح بین‌المللی به شدت دچار مشکل شده و از معادله خارج مانده است، حل کند.»
«فرصتی فوق‌العاده برای بستر سیاست دموکراتیک ارائه شد»
سرحد آرن در ادامه گفت: «طرف کورد گام‌های بسیار مهمی برداشته که راه را برای ترکیه باز می‌کند. اگر ترکیه می‌خواهد مشکلات خود را حل کند و در معادلات خاورمیانه جای گیرد، باید در این زمینه گام‌های مشخص و موازی بردارد.
دولت هم برای دموکراتیزه کردن کشور و هم برای حل مسئله کورد، مجبور به برداشتن این گام‌هاست؛ مجبور است این کار را برای خودش نیز انجام دهد. در مقابل 'فراخوان صلح و جامعه دموکراتیک' رهبر خلق کورد و تصمیمات اتخاذ شده توسط پ‌ک‌ک، دولت نیز باید اقداماتی را انجام دهد.
قبل از عید قربان باید اقداماتی انجام شود. جامعه نیز در مورد رویکرد دولت انتظار دارد. این اقدامات، معیار و ملاکی برای رویکردهای دولت است. در واقع، اکنون باید منتظر ماند و دید که دولت چه موضعی اتخاذ خواهد کرد. فرصت فوق‌العاده‌ای برای بستر سیاست دموکراتیک فراهم شده است.
کوردها در دوره‌ای که هرگز در تاریخ خود اینقدر قدرتمند نبودند، این تصمیم را گرفتند. مردمی که حتی وجودشان به رسمیت شناخته نمی‌شدند، در خاورمیانه به یک بازیگر اساسی تبدیل شده‌اند؛ با صدها و هزاران نهاد و سازمان خود، از چهار گوشه کوردستان گرفته تا هر نقطه از جهان، به مردمی سازمان‌یافته تبدیل شده‌اند. رهبر خلق کورد و پ‌ک‌ک، در دوره‌ای که در سوریه مدلی جدید ایجاد کرده‌اند که می‌تواند برای تمام خاورمیانه نمونه باشد و نشان‌دهنده زندگی مشترک مردم است، و در دوره‌ای که جهان به این مدل اهمیت می‌دهد و آن را پذیرفته است، و در دوره‌ای که پتانسیل تغییر و تحول خاورمیانه را در قرن جدید دارد، این گام‌ها را برداشتند.
با توجه به این موارد، دولت نیز باید در اسرع وقت اقدامات قانونی مناسب را انجام دهد. فقط اقدامات قانونی کافی نیست؛ برای ادامه این فرایند، اینها ضروری است. رهبر خلق کورد برای مدیریت فرایند باید راحت‌تر کار کند. باید با روشنفکران، نویسندگان و بخش‌های مختلف جامعه دیدار کند، این فرایند را ارزیابی کند و نظرات همه را بگیرد. برای این منظور، شرایط وی باید تغییر کند.
دادگاه حقوق بشر اروپا حکمی مبنی بر 'حق امید' صادر کرده است، اما این حکم را باید در بافت سیاسی ارزیابی کرد. اگر آقای اوجالان برای ایجاد صلح مخاطب قرار می‌گیرد و در سوریه و خاورمیانه به عنوان یک مخاطب پذیرفته شده است، اکنون باید این حق امید را به عنوان حق امید مردم در نظر گرفت.
اگر آقای اوجالان در جهت‌دهی به آینده مردم مخاطب است، باید این موضوع را در چارچوب حق امید مردم ارزیابی کرده و در اسرع وقت شرایط وی را بهبود بخشید.»
«با قانون اساسی تک‌قطبی نمی‌توان به راه‌حل رسید»
ارن با اشاره به اصلاح قانون اساسی، اظهار داشت که برای حل مسئله نیاز به یک متن توافق اجتماعی است و هشدار داد که اگر قانون اساسی تک‌قطبی باشد، مشکلات حل نخواهند شد. ارن ادامه داد:
«برای حل این مسئله به صلح اجتماعی، به یک متن توافق اجتماعی نیاز داریم و این همان قانون اساسی است. قانون اساسی متنی است که همه اقشار جامعه گرد هم می‌آیند و درباره چگونگی عملکرد دولت تصمیم می‌گیرند. اگر قانون اساسی روحی تک‌قطبی و متمرکز داشته باشد، اگر متنی باشد که فقط از یک ساختار قومی در ترکیه محافظت کند، هر چقدر هم قوانین را تغییر دهید، نمی‌توانید به راه‌حل برسید.
اگر قانون اساسی تک‌قطبی باشد و سایر مردم را نپذیرد، آن قانون اساسی همزمان سیستم قضایی، آموزشی و حقوقی خود را تشکیل می‌دهد و سیستم حقوقی نیز تک‌قطبی می‌شود؛ مردم را رد می‌کند. تمام حوزه‌های سیاسی و اجتماعی فقط از حقوق اساسی یک گروه خاص محافظت می‌کنند، بنابراین سایر مردم را نیز کنار می‌گذارند.
به همین دلیل می‌گوییم که برای حل این مسئله در ترکیه و تبدیل شدن آن به نمونه‌ای برای خاورمیانه -همانطور که آقای اوجالان گفتند- به یک متن صلح اجتماعی نیاز داریم. قانون اساسی که همه خود را در آن ببینند، بتوانند بگویند قانون اساسی من است، فرهنگ، زبان و هستی خود را در آن ببینند، می‌تواند یک متن توافق اجتماعی باشد.
بدون شک، آزادی زندانیان بیمار، تغییر در رژیم مجازات (احکام)، و آزادی تمام زندانیان سیاسی در زندان‌ها، از شرایط لازم برای ادامه این فرایند است. اما راه‌حل اساسی این مسئله تنها با یک متن توافق اجتماعی کامل ممکن است.»
«۹۰ درصد مبارزه اکنون در حوزه سیاست دموکراتیک است»
ارن با بیان اینکه روش‌های مبارزه دموکراتیک باید تغییر کند، خاطرنشان کرد که ۹۰ درصد بار اکنون بر دوش کانال‌های سیاست دموکراتیک است. ارن با اشاره به اینکه این مشکل تنها مشکل کوردها نیست، بلکه از نظر نتایج، مشکل تمام مردم ترکیه است، افزود:
«تاکنون شاید ۹۰ درصد بار بر دوش بخش دیگری بود. اما اکنون، پس از فراخوان ۲۷ فوریه آقای اوجالان و بیانیه ۱۲ می پ‌ک‌ک، ۹۰ درصد بار بر دوش حوزه سیاست دموکراتیک است.
دموکراسی و مسئله کورد فقط مربوط به کوردها نیست؛ اگر از نظر نتایج بر تمام مردم ترکیه تاثیر می‌گذارد، این مسئله مربوط به تمام مردم ترکیه است. اگر تصمیم گرفته شده است که این مشکل از بستر خشونت به بستر سیاسی و حقوقی تبدیل شود، و اگر در طول ۵۰ سال گذشته تنها به دلیل شرایط جنگی، ۳ تریلیون دلار ضرر به بار آمده است، تمام مردم ترکیه از اینها متضرر شده‌اند.
اگر در این میهن یک بستر دموکراتیک یک قرنی ایجاد نشده است؛ کارگران، زحمتکشان، چپ‌گرایان، دموکرات‌ها، و تمام اقشاری که طرفدار صلح و دموکراسی هستند، قربانی این وضعیت بوده‌اند. یکی از اهداف دم پارتی نیز این است که برای دموکراتیزه کردن ترکیه، با تمام اقشار جامعه، سازمان‌های جامعه مدنی و احزاب سیاسی گرد هم آید؛ درباره این مسئله صحبت کند، بحث کند و از طریق یک خط مبارزه مشترک پیش برود.
اساسی‌ترین مسئولیت این فرایند، خارج کردن این مبارزه از انحصار مبارزه کوردها و تبدیل آن به یک مبارزه مشترک برای تمام اقشار جامعه ترکیه، از زحمتکشان مظلوم گرفته تا باورداشت‌های مختلف است.»
«مسئولیت‌های دم پارتی افزایش یافته است»
سرحد ارن با بیان اینکه دم پارتی مسئولیت مهمی را بر عهده گرفته است، اظهار داشت که بسیاری از استدلال‌هایی که دولت تاکنون از آنها استفاده می‌کرد از بین رفته‌اند و اکنون مسئولیت‌های بزرگی بر عهده دم پارتی است، وی گفت:
«دم پارتی همزمان مسئولیت اساسی در اجتماعی کردن صلح و راه‌حل دارد. در نهایت، اقداماتی انجام می‌شود، اما این فرایند باید اجتماعی شود. دولت و حکومت وظیفه خود را انجام نمی‌دهند؛ موضع و زبانی که اتخاذ می‌کنند، متاسفانه نشان می‌دهد که در اجتماعی کردن این فرایند، یعنی صلح، به وظیفه خود عمل نکرده‌اند. اما ما در این زمینه خود را مسئول می‌دانیم.
بله؛ در ترکیه‌ای بدون درگیری و جنگ، وضعیت کشور چگونه خواهد بود؟ وضعیت کشوری که در آن جنگ و درگیری وجود دارد، چگونه خواهد بود؟ مسئولیت ما این است که این را به تمام جامعه ترکیه توضیح دهیم و نشان دهیم که صلح در واقع به یک نیاز برای تمام جامعه ترکیه تبدیل شده است.
بدون شک، حل این مسئله؛ اجتماعی کردن صلح و ساخت یک سیستم دموکراتیک، مستلزم گرد هم آمدن با تمام پویایی‌های جامعه مدنی و اقشار سیاسی و اجتماعی است. اما همزمان مسئولیت ما این است که مجلس را به مرکز اصلی تغییرات قانونی و اساسی تبدیل کنیم.
تاکنون در بستر سیاست دموکراتیک، همیشه با این موضوع مواجه می‌شدیم: 'اما خشونت'، 'اما جنگ'، 'اما تروریسم. ' این استدلال‌ها هم در داخل و هم در خارج خریدار داشتند. در روابط بین‌الملل نیز دولت برای دستکاری و پنهان کردن مسئله کورد، دائما این استدلال‌ها را مطرح می‌کرد. اما اکنون این استدلال‌ها وجود ندارند. بنابراین، دم پارتی کارهای زیادی برای انجام دارد تا این مسئله هم به خوبی درک شود و هم در داخل و خارج، از نظر دیپلماتیک، به خوبی از آن دفاع شود.
دم پارتی هنگام انجام این کار، باید این موضوع را با همکاری تمام مردم، به ویژه مردم کورد، سازماندهی کند و پیش ببرد. بیش از همیشه مسئولیت دارد که سازماندهی شود و بیشتر مبارزه کند. مسئولیت دارد که این روحیه مبارزه را در بستر پارلمان نیز به یک اپوزیسیون فعال و مبارزه‌ای فعال تبدیل کند. ما مبارزه برای این را آغاز خواهیم کرد، مجبوریم این کار را انجام دهیم.»
