تونجر باکرهان، رئیس مشترک حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (دم پارتی)، در نشست گروهی حزبش در مجلس، تحولات روز را ارزیابی کرد.

باکرهان سخنان خود را با تبریک ۱۵ می، روز زبان کوردی، آغاز کرد و به زبان کوردی صحبت کرد.

باکرهان گفت: «روز زبان کوردی مبارک باد. زبان ما همه چیز ماست. هر ملتی باید زبان خود را بیاموزد. آموزش به زبان مادری حق است.»

رئیس مشترک دم پارتی همچنین به مناسبت سالگرد کشتار معدن سوما، یاد قربانیان این کشتار را گرامی داشت و تاکید کرد که پیگیری این کشتار ادامه خواهد داشت.

امیدوارم با صلح و شهروندی برابر به نتیجه برسد

باکرهان با بیان اینکه در یک فرایند بسیار مهم قرار دارند و درهای فرایندی که سال‌ها با امید منتظر آن بوده‌اند، گشوده شده است، اظهار داشت:

«جامعه سال‌ها رویای چنین روزهایی را در سر می‌پروراند. اشتیاق زیادی به روزهایی داشت که در آن صلح و حل و فصل مورد بحث قرار گیرد. درهای آن روزها گشوده شد. از همین حالا برای همه ما، برای مردم ترکیه مبارک باشد. امیدوارم با صلح و شهروندی برابر آن را به اوج برسانیم و به ۸۶ میلیون شهروند ساکن ترکیه هدیه کنیم. قلب ۸۶ میلیون نفر واقعا برای صلح می‌تپد. پس از اظهارات انجام شده، در سفرها، گردش‌ها، جلسات، تظاهرات و دیدارهایی که داشتیم، همگی شاهد بودیم که جامعه ترکیه تشنه صلح است. این را بهترین دوستان ما اهل قونیه می‌دانند. ما همگی با هم تاریخ مملو از درد و رنج را تجربه کرده‌ایم.

فرایندی که میلیون‌ها نفر منتظر آن هستند

ده‌ها سال است که مردم امید خود را از دست نداده‌اند، علیرغم تمام سیاست‌های سرکوبگرانه، امید خود را افزایش داده‌اند. ما در فرایندی زندگی می‌کنیم که میلیون‌ها نفر منتظر چنین روزهایی هستند.

شاعر کورد پیره‌مرد دقیقا چنین می‌گوید: 'می‌گویند یک سال ۱۲ ماه است، اما از من بپرسید؛ من ماه‌هایی را دیده‌ام که به ۱۴ سال می‌ارزید.' ما کوردها نیز در این ۴۰ سال دردناک گذشته روزهایی را گذرانده‌ایم که مطمئن باشید، هر روز آن ظلم، درد و سرکوب تقریبا یک سال بود. امیدوارم، ان‌شاءالله ما نیز روزها را به عنوان روز زندگی کنیم و همگی با هم به روزهایی برسیم که آن روزها را بدون درد، بدون دعوا، بدون جنگ و بدون درگیری سپری کنیم. هر روزی که منتظر صلح و حل و فصل بودیم، تقریبا یک سال بود. بسیاری از دوستان حاضر در اینجا مطمئنا دوره‌هایی را با هم گذرانده‌اند که هر روز آن یک سال بود. خدا دیگر به کسی نشان ندهد.

پرچم آزادی را به جایگاهش خواهیم رساند

دوستان گرامی، کنگره پ‌ک‌ک که در ۵ تا ۷ می ۲۰۲۵ برگزار شد و به دنبال آن تصمیمات اعلام شده در ۱۲ می، شانسی برای حل دموکراتیک و فرصتی بسیار مهم برای صلح ایجاد کرده است. ۱۲ می دیگر در ترکیه یک برگ تقویم نخواهد بود، بلکه به عنوان روز آغاز کاهش بارهای سنگین گذشته در تاریخ ثبت خواهد شد. در نقطه‌ای که به آن رسیده‌ایم، دعای رفقای مبارزمان، شما که هزینه داده‌اید، عزیزان، رفقای راه و مهمتر از همه پدر و مادرهای‌مان که امروز در میان ما نیستند و جان خود را از دست داده‌اند، همراه ما بوده است. به یمن آنها به این روزها رسیده‌ایم. ما یک بار دیگر با امتنان و احترام یاد تک تک جان‌هایی را که در مبارزه برای صلح و دموکراسی از دست داده‌ایم گرامی می‌داریم، در برابر یاد آنها ادای احترام می‌کنیم و همراه با این قلب‌های پاک و مهربانی که تشویق می‌کنند، یک بار دیگر قول می‌دهیم که پرچم صلح، دموکراسی و آزادی آنها را قطعا به جایگاهش خواهیم رساند.

آغاز دورانی جدید

دیروز، یکی از روزهای تاریخی خاورمیانه در ترکیه رقم خورد. این روند کوتاه اما تاریخی که از ۲۷ فوریه تا ۱۲ می به طول انجامید، پایان دوره‌ای و آغاز دوره‌ای جدید را اعلام کرد. تحول رخ داده به رهبری آقای اوجالان، شاید یکی از تکان‌دهنده‌ترین رویدادها هم در تاریخ سیاسی کورد و هم در تاریخ ترکیه باشد.

اکنون، مبارزه‌ای که با هزینه‌های سنگین به پیش رفته، جای خود را به حل مسئله و ساخت جامعه‌ای دموکراتیک می‌دهد. این تصمیم؛ همزمان فراخوانی برای ایجاد زمینه‌ای دموکراتیک در روابط کورد و ترک، گسترش ایده یک وطن مشترک و توسعه یک راه حل صلح‌آمیز است. این فراخوان نه تنها به کوردها، بلکه به جامعه ترکیه و افکار عمومی بین‌المللی نیز داده شده است و پیامی بسیار مهم است.

بله، پس از این فراخوان‌ها و کنگره‌ها، به ویژه در این روند، آنچه از ۸۶ میلیون نفر انتظار می‌رود، یعنی از ما انتظار می‌رود؛ این است که با قوی‌ترین شکل از حقوق و آینده خود دفاع کنیم، صدای خود را بلند کنیم و اراده‌ای را به نمایش بگذاریم که سیاست دموکراتیک را متحول کند.

صاحبان واقعی روند

وظیفه سیاست آشکار است. دائمی کردن روند صلح، انجام تنظیمات حقوقی و سیاسی، مسئولیت بزرگی است که بر دوش سیاست قرار دارد. آنچه بر دوش افکار عمومی بین‌المللی است نیز حمایت و همراهی واقعی در این روند است. بویژه مجلس، احزاب سیاسی، جامعه مدنی، سازمان‌های دموکراتیک توده‌ای، روشنفکران، نویسندگان و هنرمندان صاحبان واقعی این روند هستند. تردیدی نداریم که آنها تمام تلاش خود را برای موفقیت این روند به کار خواهند بست.

تنظیمات انسانی، ملموس و اعتمادساز

آقای دولت باغچلی دیروز در اظهارات خود بیان داشتند که فضای صلح باید دائمی و واقع‌بینانه باشد و سیاست باید با گام‌های سیاسی و حقوقی تقویت شود؛ ما این تعیین را بسیار ارزشمند می‌دانیم و از این رویکرد سازنده صمیمانه حمایت می‌کنیم. همچنین، تعیین آقای اوزگور اوزَل مبنی بر اینکه 'برقراری صلح اجتماعی پایدار به صداقت و قانونی بودن گام‌های برداشته شده بستگی دارد' نیز بسیار ارزشمند و گرانبهاست. دقیقا پس از این اظهارات، به این مناسبت، انجام برخی تنظیمات انسانی، ملموس و اعتمادساز پیش از عید، راه را برای ترکیه باز خواهد کرد. عید قربان به عید مضاعف تبدیل خواهد شد. در این خصوص نیز می‌خواهم بیان کنم که انتظار داریم قوه مجریه وظایف و مسئولیت‌های خود را انجام دهد.

تصمیمی است که سرنوشت ترکیه را تغییر خواهد داد

این تصمیمی که سرنوشت ترکیه را تغییر خواهد داد، چرا مهم است، سعی خواهم کرد به طور خلاصه توضیح دهم. تصور کنید، همگی با هم در یک روستا هستیم. یک چاه پر از آب وجود دارد که همه ما از آن زندگی خواهیم یافت و منتظر آن هستیم. سال‌هاست که بر سر این چاه دعوا و نزاع می‌کنیم. به دلیل دعوا، هیچ یک از ما نمی‌توانیم از آب آن چاه بهره‌مند شویم، به دلیل دعوا، آب چاه خشک می‌شود. اکنون به نقطه‌ای رسیده‌ایم. باید تصمیمی بگیریم؛ یا آب چاه خشک خواهد شد، یا دست در دست هم، شانه به شانه، آب آن چاه را دوباره بیرون خواهیم آورد و با عملی که محیط خود را دوباره تقویت و سرسبز خواهد کرد، همراه خواهیم بود. آب و چاه، سرنوشت همه ماست. امروز ما نیز ترکیه در سر آن چاه هستیم.

نویدبخش آینده‌ای برابر و دموکراتیک است

همگی با قلب‌های سوزان و سرزمین‌های تشنه، در سر آن چاه به یکدیگر نگاه می‌کنیم. ما در روزهای تاریخی برای احیای این آب خشک شده و گشودن چاه‌های زندگی جدید به سر می‌بریم. خیزش شجاعانه آقای باغچلی در ۲۲ اکتبر، فراخوان تاریخی آقای اوجالان در ۲۷ اکتبر، پذیرش روند و عزم نشان داده شده توسط آقای اردوغان در ۱۰ آوریل، راهنمای رسیدن به بندر صلح بوده است. تصمیمات کنگره پ‌ک‌ک در ۱۲ می که دریچه‌های دوره جدیدی را گشود، نویدبخش آینده‌ای برابر و دموکراتیک است. مطمئن باشید که می‌دانیم در راهی دشوار و پر زحمت قرار داریم. با اراده سیاست، ایمان جوانان، قدرت زنان و دعای همه ما، روزی در این سرزمین‌ها صلح را برقرار خواهیم کرد.

اقلیت کوچک در بندر امن را نیز می‌بینیم

ما قرن‌هاست که غم و اندوه را با هم تجربه کرده‌ایم. اکنون وقت آن است که سرنوشت مشترک و خواهری-برادری را رشد دهیم و تکثیر کنیم. از دشت‌های حاصلخیز مزوپوتامیا تا مراتع سرسبز دریای سیاه، از سواحل زیتون‌خیز اژه تا قله‌های برفی زاگرس، آبی یکسان آسمان را با هم شریک بوده‌ایم. بوی یکسان خاک را به ریه‌هایمان می‌کشیم. باید از آن محافظت کنیم. دیگر وقت آن است که به جای مرگ، از زندگی و به جای درگیری و خشونت، از صلح طرفداری کنیم. کسانی را که نیستند نیز اکنون به وجدان شما می‌سپارم. درک اینکه چرا نیستند نیز دشوار است. یک سلاح و یک درگیری به پایان می‌رسد. اقلیت کوچکی را نیز می‌بینیم که در بندرهای امن خود ناراحت هستند. کسانی که از خون تغذیه می‌کنند. کسانی که از سلاح تغذیه می‌کنند. خداوند به این افرادی که از زندگی از دست رفته جوانان ما تغذیه می‌کنند، عقل و درایت عطا کند. ان‌شاءالله با پیشرفت این روند، آنها نیز متوجه اشتباه خود خواهند شد.

تلاش ما نباید فقط حرف باشد

دوستان گرامی، دیگر نباید جنازه جوانان به روستای چوبان‌اوزو در افیون، روستای بارشلی در ترابزون، روستای هَبلَر در جزیر و روستای بتولی در موش برود. دیگر نباید بارهای سنگینی که در گذشته حمل کرده‌ایم، مانند کابوس بر آینده ما سنگینی کند. تلاش ما نباید فقط حرف باشد. ببینید، یک ضرب‌المثل کوردی این را خیلی خوب خلاصه می‌کند: گفتن راحت است، اما ساختن سخت است. بیایید با هم بسازیم، صلح را محقق کنیم. من هم می‌گویم، بله تاکنون سخنان زیبا گفته شده و همچنان گفته می‌شود. اما همانطور که در ضرب‌المثل کوردی که کمی پیش گفتم، بله ساختن کمی سخت و دشوار است. بیایید با هم این روند دشوار و پر زحمت را با همبستگی به روند صلح برسانیم.

ماندلا نیز رنج‌های بزرگی کشید

ببینید، ماندلا نیز رنج‌های بزرگی کشید. ۲۷ سال به دلیل دفاع از مردم و هویت خود در زندان ماند. و در زندان شکنجه‌های بزرگی دید. ماندلا که ۲۷ سال بعد آزاد شد، روزی در یک رستوران نشسته بود که به شهروندی که روبرویش نشسته بود نگاه کرد و فهمید که او همان نگهبانی است که در زندان او را شکنجه می‌کرد. نگهبان که متوجه نگاه و شناخت ماندلا شد، دچار وحشت شد. ماندلا از جایش بلند شد و به میز نگهبان رفت. وقتی وحشت نگهبان را دید، گفت: 'نترس، من با بار گذشته به این میز نیامده‌ام. آنها را کنار گذاشته‌ام و آمده‌ام. 'یعنی ماندلا نمی‌خواهد تاریخ دردناک تکرار شود. او از دوره‌ای جدید سخن می‌گوید. امروز نیز رفیق راه ما، انسان فرزانه ما، احمد ترک در میان ما نشسته است. او نیز شکنجه‌هایی را که در گذشته در زندان آمد متحمل شده بود، برای ما تعریف می‌کرد. مطمئن باشید، او دوستی است که شکنجه‌های بزرگی را تجربه کرده است که نمی‌توانید تصور کنید. اما ما ۳۰ سال است که با هم سیاست می‌کنیم. او یک روز هم کینه و نفرت نشان نداد. او با کنار گذاشتن دردهای گذشته‌اش، مدام از صلح، دموکراسی و حل و فصل سخن گفت. این موضع ارزشمند و گرانبهاست که باید از آن حمایت و دفاع کرد.

به تعویق انداختن این فرصت حرام است

ما قطعا گذشته را فراموش نخواهیم کرد، با گذشته روبرو خواهیم شد. اما بدون گیر افتادن در گذشته، تلاش خواهیم کرد ترکیه دموکراتیک، برابری‌خواه و صلح‌آمیزی را بسازیم. فقط کافی است شجاع و مصمم باشیم. فقط کافی است منافع سیاسی خود و آن دیدگاه‌هایی که از خون و رانت تغذیه می‌کنند را در مقابل صلح قرار ندهیم. بیایید همگی با هم در سماع علویان، دعای سنی‌ها، ترانه ترک‌ها، دنگبِژی کوردها، نوحه ارامنه، رقص چرکس‌ها و هورون لازها صلح را بیابیم. صلح در این چیزهایی که گفتم آنقدر زیبا خود را نشان می‌دهد که فقط کافی است قلبمان ببیند. ببینید، یک ضرب‌المثل مهم کوردی است: 'اگر فرصتی به در خانه‌ات آمد، به تعویق انداختن آن حرام است. 'امروز نیز به تعویق انداختن صلح حرام است. صلح حلال است، زیرا صلح شایسته این سرزمین‌هاست.

وقت آن رسیده است که مجلس مسئولیت بپذیرد

نشانی صلح و حل و فصلی که تمام این آرزوها را به واقعیت تبدیل خواهد کرد، مجلس است. آقای اوجالان نیز به مجلس اشاره کرد. پ‌ک‌ک نیز در بیانیه پایانی کنگره خود به مجلس اشاره کرد. ما نیز می‌گوییم که سخن 'حاکمیت بی‌قید و شرط از آن ملت است' دیگر به واقعیت تبدیل شود. مجلس به ندای صلح ملت گوش فرا دهد و نیروی بنیانگذار آن باشد. وقت آن رسیده است که همه، به ویژه مجلس، مسئولیت بپذیرند. وقت آن رسیده است که وظایف خود را انجام دهند. دیگر هیچ کس نمی‌تواند از این روند تاریخی فرار کند.

سیاست دموکراتیک باید سخن بگوید

اگر سلاح‌ها خاموش می‌شوند، سیاست دموکراتیک باید سخن بگوید. اگر سلاح‌ها خاموش می‌شوند، موانع پیش روی سیاست دموکراتیک باید برداشته شوند. سیاست دموکراتیک و حل و فصل همه ما را تقویت و غنی خواهد کرد. بیایید دولت را از نقش کنترل‌کننده، بازدارنده و مجازات‌کننده خارج کرده و دولتی با نقش تنظیم‌کننده، توزیع‌کننده عدالت و محافظ آزادی‌ها بسازیم. بیایید با هم زمینه قانونی و نهادی را برای پیوند دادن دولت و جمهوری با دموکراسی بسازیم.

صلح سیر کردن گرسنه و زیاد کردن کم است

می‌خواهم با اقتباس از بخشی از سنگ‌نوشته‌های اورخون بگویم. در سنگ‌نوشته‌های اورخون چنین آمده است: 'صلح، فرصتی بزرگ برای سیر کردن گرسنه و زیاد کردن کم است. 'ما صمیمانه‌ترین سپاس و تشکر خود را به ویژه به آقای اوجالان که مسئولیت بزرگی در توسعه این روند تاریخی بر عهده گرفتند، آقای باغچلی که موضع شجاعانه‌ای در راه حل نشان دادند، آقای اردوغان که از این اراده حمایت کردند و آقای اوزل، آقای داووداوغلو، آقای باباجان، آقای آریکان و تمام احزاب مخالف که از روز اول از این روند حمایت کردند، تقدیم می‌کنیم. همچنین می‌خواهم از احزاب تشکیل دهنده ما، مدیران آنها، سازمان‌های استانی و شهرستانی و طرفداران آنها که ۱۳ سال شب و روز با ما مقاومت کردند، مبارزه کردند، با ما به زندان رفتند، شکنجه دیدند اما کورد و تُرک نکردند، تشکر فراوان کنم.

صلح داخلی، ضامن ثبات در خاورمیانه است

متشکرم. می‌خواهم از نیروهای ائتلافمان، سازمان‌های حرفه‌ای و سازمان‌های دموکراتیک توده‌ای نیز به خاطر حمایت از این روند تشکر کنم. موفقیت این روند با پذیرش صلح توسط ۶ میلیون شهروند ما امکان‌پذیر خواهد بود. صلح خود به خود نخواهد آمد. مسئولیت شکل دادن به آینده از امروز بر عهده همه ماست. یک ترکیه قوی که صلح داخلی خود را برقرار کرده باشد، باد صلح، آرامش و ثبات را در خاورمیانه خواهد وزید. هیچ کس نباید شک کند. چرا که صلح داخلی ترکیه ضامن ثبات در خاورمیانه است، صلح داخلی ترکیه تضمین تبدیل شدن خاورمیانه به حوضه صلح است.»