سال ۲۰۲۴ دارای بالاترین تعداد اعدام‌ها در ۱۷ سال گذشته است
گزارش سالانه در رابطه با مجازات اعدام در ایران ضمن اشاره به سطح بالای تعداد اعدام‌های امسال در مقایسه با ۱۷ سال گذشته، سکوت بین‌المللی و نهادهای مربوط به حقوق بشر را مورد انتقاد قرار داد.
سازمان حقوق بشر ایران و سازمان همبستگی علیه مجازات اعدام با انتشار گزارش مشترک سالانه خود در خصوص مجازات اعدام در ایران در سال ۲۰۲۴ میلادی، ضمن پرداختن به روندهای مرتبط با مجازات اعدام در ایران و جزئیات مربوط به تعداد اعدام‌ها، چارچوب‌های قانونی، اتهام‌ها، نحوه اجرای احکام و توزیع جغرافیایی آنها از افزایش بی‌سابقه اعدام‌ها در ایران و سرکوب گسترده خبر داد که طبق آن طی یک سال گذشته (۲۰۲۴) دستکم ۹۷۵ نفر در ایران اعدام شدند.
در این گزارش تاکید شده که دولت ایران، مجازات اعدام را بعنوان ابزاری برای سرکوب سیاسی و کنترل جامعه استفاده می‌کند. نیز سکوت و غفلت بین‌المللی را مورد انتقاد قرار می‌دهد و از آنها می‌خواهد که برای متوقف کردن این روند فشار بیشتری بر دولت ایران وارد کنند.
محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران در رابطه با گزارش مشترکی که تهیه و منتشر کرده‌اند، می‌گوید: «این اعدام‌ها بخشی از جنگ جمهوری اسلامی علیه مردم خود برای حفظ قدرت است.»
در این گزارش ۱۴۲ صفحه‌ای آمده است که مجازات اعدام در ایران، به‌ویژه در سال ۲۰۲۴، از یک ابزار قضایی به سلاحی سیاسی و اجتماعی برای سرکوب مخالفان و ایجاد رعب و وحشت در جامعه تبدیل شده است. از میان اعدام‌شدگان، ۹۰ درصد بدون اعلام رسمی از سوی دولت انجام شده که نشان از عدم شفافیت سیستم قضایی ایران دارد. اعدام‌های مرتبط با مواد مخدر بیشترین افزایش را داشته‌اند، به‌طوری که در سال ۲۰۲۴، ۵۰۳ نفر به اتهام جرایم مواد مخدر اعدام شدند، در حالی که در سال ۲۰۲۱ این رقم تنها ۱۲۶ مورد بود.
بر اساس این گزارش، ۹۰ درصد اعدام‌شدگان متهم به ارتباط با گروه‌های مخالف، کورد بوده‌اند. علاوه بر این، حداقل ۸۰ شهروند افغان در سال ۲۰۲۴ اعدام شدند که این رقم در سال ۲۰۲۳ تنها ۲۵ نفر بود. افزایش سه‌برابری اعدام افغان‌ها نشان‌دهنده سیاست‌های نژادی و تبعیض‌آمیز حکومت ایران است. همچنین، اجرای احکام علیه زندانیان بلوچ و دیگر ملت‌های کم‌شمار به بهانه جرایم مرتبط با مواد مخدر افزایش یافته است.
یکی از مهم‌ترین یافته‌های گزارش این است که در سال ۲۰۲۴، حداقل ۳۱ زن در ایران اعدام شدند که این بالاترین میزان در ۱۷ سال گذشته بوده است. در کنار این آمار، اعدام حداقل یک کودک مجرم نیز گزارش شده است که نقض آشکار تعهدات بین‌المللی ایران از جمله کنوانسیون حقوق کودک محسوب می‌شود. ایران همچنان یکی از معدود کشورهایی است که افراد زیر ۱۸ سال را اعدام می‌کند.
سه‌شنبه‌های نه به اعدام
در بخشی دیگر از این گزارش که به کارزار«سه‌شنبه‌های نه به اعدام» اشاره داشته و آنرا یکی از مهم‌ترین ابتکارات شکل‌گرفته در سال ۲۰۲۴ عنوان کرده است، آن را اینگونه ارزیابی نموده است: «به نمادی از مخالفت با سیاست‌های اعدام‌محور حکومت تبدیل شده و حمایت گسترده‌ای در داخل و خارج از کشور پیدا کرده است.»
گزارش مشترک منتشره:
«افزایش ۱۷ درصدی اعدام‌ها در سال ۲۰۲۴ نسبت به ۲۰۲۳، با حداقل ۹۷۵ اعدام، که بالاترین رقم در بیش از دو دهه اخیر است.
- از این تعداد، ۴ نفر در ملأعام اعدام شدند.
- تنها ۹۵ مورد (کمتر از ۱۰٪) از اعدام‌ها به‌طور رسمی اعلام شدند.
- ۹۰٪ از اعدام‌های انجام‌شده، یعنی ۸۸۰ اعدام، توسط مقام‌ها اعلام نشدند.
- ۴۱۹ نفر (۴۳٪ از کل اعدام‌ها) به اتهام قتل اعدام شدند.
- ۵۰۳ اعدام به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر، که نمایانگر افزایش شدید این نوع اعدام‌هاست.
- اعدام گسترده اقلیت‌های قومی از جمله بلوچ‌ها و کردها، که به طور نامتناسب هدف قرار گرفته‌اند.
- اعدام ۳۱ زن، که بالاترین تعداد ثبت‌شده از سال ۲۰۰۸ تاکنون است.
- اعدام حداقل یک کودک مجرم، که برخلاف تعهدات بین‌المللی ایران است. سه مورد دیگر همچنان در دست بررسی است.
- اعدام افغان‌ها در ایران: ۸۰ شهروند افغان در سال ۲۰۲۴ اعدام شدند؛ درحالی‌که این رقم در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۲ به ترتیب ۲۵ و ۱۶ نفر بود.
- اعدام فعالان سیاسی و معترضان، از جمله افراد متهم به ارتباط با گروه‌های مخالف. ۲ معترض به اتهام قتل اعدام شدند.
- ۳۱ نفر، ازجمله ۹ زندانی سیاسی کرد و یک مخالف سیاسی ربوده‌شده از یک کشور همسایه، به اتهام‌های امنیتی (محاربه و افساد فی‌الارض) اعدام شدند.
- ۵ نفر از اعدام‌شدگان دارای معلولیت‌های روانی و ذهنی بودند.
- ۵۳۴ اعدام در سال ۲۰۲۴ و بیش از ۵,۰۷۵ اعدام از سال ۲۰۱۰ تاکنون توسط دادگاه‌های انقلاب صادر شده‌اند.
- ۶۴۹ محکوم به قصاص توسط خانواده‌های مقتولان بخشیده شدند.
- افزایش اعتراضات داخلی علیه اعدام‌ها، از جمله کارزار «سه‌شنبه‌های نه به اعدام» که توسط زندانیان آغاز شده است.»
در بخش پایانی این گزارش نیز نقش جامعه بین‌المللی در اعمال فشار بر دولت ایران را بیش از هر زمان دیگری حیاتی دانسته و گفته است که اگر سکوت جهانی ادامه یابد، ماشین اعدام دولت ایران با سرعت بیشتری به کار خود ادامه خواهد داد.
همچنین در خطاب به جامعه جهانی، خواستار افزایش فشارهای دیپلماتیک و تحریم‌های هدفمند علیه مقاماتی شده که در اجرای احکام اعدام نقش دارند و گفته شده است: «آینده ایران در گرو توقف این روند مرگبار است و تنها با اقدام قاطع جامعه جهانی می‌توان امیدی به تغییر داشت.»
