برمودای کوردها ترکیه را به محاکمه اروپا کشاند | یادداشت

این حکم و لازم الاجرا بودن آن برای ترکیه پیش از جلسه ماه مارس ۲۰۲۱ سران اروپایی که ممکن است تحریم‌هایی برای ترکیه به دنبال داشته باشد معنی‌دار است. در ماه‌های گذشته سهم ترکیه از اروپا بیش از آنکه هویج باشد، چماق بوده است.

◼️ اگر سلیمان سویلو وزیر کشور را هماهنگ کننده میان اردوغان و باغچلی در نظر بگیریم و نقش واسطه به او بدهیم، به یک سه ضلعی ناهمگون در ترکیه برمی‌خوریم که تلاش می‌کند خود را مثلثی قوی جلوه دهد.

مانع اصلی اما برمودای کوردهاست؛ قندیل، امرالی و حزب دمکراتیك خلق‌ها. دولت ترکیه اکنون به مانع سوم برخورده.

هرچند اردوغان، باغچلی و سویلو به تندی به حکم دادگاه حقوق بشر اروپا در مورد لزوم آزادی فوری صلاح الدین دمیرتاش تاخته و آنرا نمی‌پذیرند، اما مابقی سخنگویان و بدنەی حزب حاکم عدالت و توسعه، حرف‌های آنها را با همان لحن تکرار نکرده‌اند چون از عواقب آن آگاهند.

نگرانی دولتمردانی مانند بولنت آرینچ مشاور عالی اردوغان که قریب دو ماه پیش در یک برنامه تلویزیونی خواستار آزادی دمیرتاش شد را رقیبان داخلی ائتلاف جمهور اکنون با سنگینی بیشتری بیان می‌کنند. در همین رابطه کمال کلیچدار اوغلو، دبیرکل حزب جمهوری‌خواه خلق گفته است: "دولت باید حکم دادگاه حقوق بشر اروپا را چلپ چلوپ‌کنان اجرا کند چون گزینه دیگری نیست".

آشفتگی تحلیلگران نزدیک به دولت از حکم مفصل ده‌ها صفحه‌ای یکی از عالی‌ترین مراجع حقوقی جهان درباره بی‌عدالتی در ترکیه را می‌توان به راحتی از چهرەهای عبوس در رسانه‌ها که در بغض و کین‌ غلطیده‌اند متوجه شد.

صلاح‌الدین دمیرتاش رئیس مشترک پیشین حزب دمکراتیک خلق‌ها با جمعی از یاران پارلمانی خود از چهار سال پیش و هزاران هم حزبی دیگر او سال‌هاست در زندان‌های ترکیه محبوس هستند. حکم دادگاه اروپا در مورد دمیرتاش در حالی بود که دولتمردان و رسانه‌های ترکیه از چند هفته پیش با صدای به شدت بلندتری ه.د.پ، سومین حزب بزرگ در پارلمان را "تروریستی" خوانده و خواهان تعطیلی آن شده‌اند.

با توجه به اینکه هیچیک از احزاب حاکم برای بستن ه.د.پ درخواست رسمی نداده‌اند بنظر می‌رسد این درخواست هم نوعی بلوف بوده و هدف فعلی آن ترساندن نمایندگان ه.د.پ برای هدایت به سکوت است.

عدم محکوم کردن پ.ک.ک، درخواست خودمدیریتی بومی برای کوردها، شرکت در مراسم گرامیداشت گریلاهای جانباخته در جنگ، فراخوان کمک به کوبانی، اظهارات دمیرتاش در جریان یک سرکوب پلیسی اعتراضات خیابانی که گفته بود تندیس رهبر آپو را در دیاربکر برپا می‌کنند و مواردی از این دست، عمده حملات لفظی علیه ه.د.پ را تشکیل می‌دهند.

این سمفونی فاشیستی که طبق معمول ابتدا توسط باغچلی نواخته شد و توسط سلیمان سویلو در صحن علنی پارلمان هم اجرا شد، گرچه برای اردوغان گوش‌نواز بود اما حکم دادگاه حقوق بشر اروپا به گوش‌خراش بودن آن اشاره می‌کرد.

به صدا درآمدن اروپای خاموش بنظر علاوه بر جنبه‌های حقوقی، همانطور که اردوغان گفته جنبه سیاسی نیز دارد چون کوردها بخاطر ندارند پیش از این اروپا اعتراضی جدی به نقض حقوق بشر در ترکیه انجام داده باشد.

این حکم و لازم الاجرا بودن آن برای ترکیه پیش از جلسه ماه مارس ۲۰۲۱ سران اروپایی که ممکن است تحریم‌هایی برای ترکیه به دنبال داشته باشد معنی‌دار است. در ماه‌های گذشته سهم ترکیه از اروپا بیش از آنکه هویج باشد، چماق بوده است.

هرچند تعداد زندانیان سیاسی کورد در ترکیه هزاران نفر است و دادگاه حقوق بشر اروپا صراحتا خواستار آزادی آنها نیست، اما اگر اردوغان- باغچلی با توجه به مواضع پیشین خود راضی به آزادی دمیرتاش شوند غرورشان خواهد شکست و اگر چنین نکنند ادامه همان راهی را می‌روند که در آن حیثیت بین‌المللی خود را باخته‌اند.

برای همین است که صلاح‌الدین دمیرتاش در پاسخ به مخالفان حکم دادگاه اروپایی که ترکیه متعهد به انجام تصمیمات آن است نوشته: "اینگونه ساده به فریادها و داد و بیدادشان نگاه نکنید، تلاش می‌کنند از این طریق ترس، ضعف و ناراحتی‌هایشان را پنهان کنند". ◻️