ماده ۱۴۰ قانون اساسی عراق که به عنوان «ماده مناطق مورد مناقشه» نیز شناخته می‌شود، در ابتدای تدوین قانون اساسی عراق وجود نداشت. پس از تدوین قانون اساسی در سال ۲۰۰۵، پل برمر، نماینده وقت ایالات متحده آمریکا در عراق، این ماده را به قانون اساسی اضافه کرد. هدف از این ماده، حل و فصل برخی مناطق مورد مناقشه در عراق بود؛ مناطق کرکوک، شنگال، خانقین، زومار، مندلی و برخی مناطق دیگر در استان‌های نینوا، دیاله و صلاح‌الدین.

هدف اصلی ماده ۱۴۰ این بود که این مناطق مورد مناقشه که در دوران رژیم بعث دموگرافی آن‌ها تغییر یافته بود، آینده خود را به روشی دموکراتیک تعیین کنند. روندی که ماده ۱۴۰ مشخص کرد، شامل سه مرحله بود:

۱.  عادی‌سازی؛ بازگرداندن وضعیت جمعیتی به قبل از سال ۲۰۰۳، که در آن آوارگان این مناطق به خانه‌های خود باز می‌گشتند و کسانی که از بیرون آمده بودند، جابجا می‌شدند.

۲.  سرشماری؛ سرشماری ساکنان این مناطق، برای شناسایی تعداد واقعی هر گروه اتنیکی به منظور شفاف‌سازی دموکراتیک.

۳.  رفراندوم؛ پس از عادی‌سازی و سرشماری، مردم این مناطق با رفراندوم تصمیم بگیرند که آیا می‌خواهند به اقلیم کوردستان بپیوندند، یا وابسته به دولت مرکزی عراق بمانند، یا به استانی مستقل تبدیل شوند.

اما در این ماده، جامعه ایزدی تا سال ۲۰۱۴ هیچ تصمیمی نگرفت. پس از سال ۲۰۱۴ و آشنایی با ایده ملت دموکراتیک که بر ایده رهبر آپو استوار است، تصمیم به خودمدیریتی و آزادی گرفته شد که این نیز در قانون اساسی عراق حق جامعه ایزدی و تمامی گروه‌های اتنیکی عراق است.

شنگال از نظر جغرافیایی به استان نینوا وابسته است و هرگز به طور رسمی به اقلیم کوردستان ملحق نشده است. با این حال، در چارچوب ماده ۱۴۰، شنگال یکی از مناطقی بود که وضعیت آن باید از طریق رفراندوم مشخص می‌شد. جامعه ایزدی که اکثریت ساکنان شنگال را تشکیل می‌دهند، در زمان رژیم صدام حسین متحمل ظلم و ستم زیادی شدند و دموگرافی منطقه به هر شکلی تغییر یافته بود.

از سال ۲۰۰۵ تاکنون، جامعه ایزدی همواره در آتش این ماده باقی مانده است. زیرا اجرای آن بارها به تعویق افتاده و این امر منجر به بی‌ثباتی و تهدیدات مداوم علیه مردم ایزدی شده است.

همانطور که مشخص است، پس از خیانت حزب دموکرات کوردستان (پ‌د‌ک) در سال ۲۰۱۴ هنگامی که شنگال توسط داعش اشغال شد و هزاران ایزدی کشته و ربوده شدند، دیگر جامعه ایزدی به پ‌د‌ک اعتماد ندارد. اکنون پس از ۱۱ سال و با نزدیک شدن به انتخابات پارلمان عراق و ضعف آن‌ها، درخواست پ‌د‌ک برای فعال‌سازی مجدد ماده ۱۴۰، سؤالات زیادی را در ذهن ایجاد می‌کند.

برخی از دلایل آن عبارتند از:

منافع سیاسی و انتخاباتی در زمان انتخابات: احزاب سیاسی سعی می‌کنند مسائل حساس و بحث‌برانگیز را مطرح کنند تا رای‌دهندگان را به سمت خود بکشانند. ممکن است پ‌د‌ک بخواهد از ماده ۱۴۰ به عنوان ابزاری برای جلب حمایت در مناطق مورد مناقشه یا برای استقرار در شنگال استفاده کند. همه می‌دانند که پ‌د‌ک هم در سال ۲۰۱۴ و هم در سال ۲۰۱۷ به جامعه ایزدی پشت کرد و فرار کرد. پ‌د‌ک همواره خواسته است نفوذ خود را بر شنگال و دیگر مناطق مورد مناقشه افزایش دهد.

تغییر نیروهای منطقه‌ای پس از وقایع ۲۰۱۴: در شنگال نیروهای مختلفی، به ویژه یگان‌های مقاومت شنگال (ی‌ب‌ش)، یگان‌های زنان شنگال (ی‌ژش) و آسایش ایزدخان تاسیس شدند. این امر وضعیت سیاسی و امنیتی شنگال را تغییر داده است. ممکن است پ‌د‌ک بخواهد با ماده ۱۴۰ بار دیگر کنترل خود را بر منطقه اعمال کند و جایگاه خود را در شنگال به دست آورد.

جنبه‌های زیادی در مورد ماده ۱۴۰ و شنگال وجود دارد و این موضوع به مشکلات تاریخی، سیاسی و اجتماعی گره خورده است. برای جامعه ایزدی ضروری است که راه‌حلی پایدار و امنیتی پیدا شود که حقوق و هویت آن‌ها و همچنین خودمدیریتی دموکراتیک آن‌ها را حفظ کند و شنگال به مکانی آرام و امن برای تمام ایزدیان تبدیل شود.