رفتن اردوغان سَلفی به چاه با طناب ایده‌های پان‌ترکی باغچلی | یادداشت

... تنها امید ترکیه روابط شخصی میان اردوغان و ترامپ بوده که در مقاطعی مانند سکوت در زمان هجوم به عفرین و اجازه بمباران روژاوا و اشغال شهرهای سریکانی و گری‌سپی از مناطق فدراسیون شمال و شرق سوریه مشهود بود....

◼️ مقامات کشورهای مخلتف و رسانه‌های پرمخاطب جهانی در حال تکرار عباراتی در مورد ترکیه هستند که کوردها از سال‌ها پیش به آن جلب توجه می‌کردند و در مقابل آن می‌جنگند. این جنگ جان ده‌ها هزار نفر را گرفته است.

حکومت اردوغان- باغچلی می‌خواهد با گسترش نفوذ اسلامی- ترکی در منطقه، خلافت عثمانی و فرمانروایی خود را دوباره احیا کند. سخنان اردوغان در مورد لزوم تغییر سازوکار نهادهای بین‌المللی از جمله شورای امنیت بی‌دلیل نیست. او که با طناب پوسیدەی باغچلی و افکار پان‌ترکی او به تاریکی چاه رفته است تصور می‌کند که باید ترکیه هم در کنار امریکا، چین، روسیه و قدرت‌های اروپایی، در تصمیمات جهانی نقش اساسی داشته باشد.

گرچه ترکیه سالهاست حضور پ.ک.ک را بهانه کشتارهای جمعی در کوردستان و اشغالگری در عراق و سوریه جلوه می‌دهد، اما حمایت از جریانات سلفی- اخوانی، مداخله نظامی در منازعات خارجی نظیر لیبی، تهدید قلمرو اروپا با تنش‌آفرینی علیه یونان و قبرس و ایفای نقش شیپورچی و آتش بیار معرکه در جنگ آذربایجان و ارمنستان بر سر آرتساخ (قره‌باغ) بخوبی نشان می‌دهد که سران آنکارا چه آرزوهایی در سر می‌پرورانند.

اتحادیه اروپا اخیرا ترکیه را تهدید به تحریم‌های اقتصادی کرد و علاوه بر فرانسه به عنوان رئیس دوره‌ای اتحادیه اروپا، روسیه نیز استفاده ترکیه از گروه‌های مزدور و انتقالشان از سوریه به لیبی و آذربایجان را محکوم کرده‌اند.

در این میان، کانادا بخاطر استفاده از فن‌آوری نظامی این کشور در درگیری میان آذربایجان و ارمنستان، ارسال سلاح به ترکیه را به حالت تعلیق درآورد.

روابط ترکیه با ایالات متحده امریکا نیز بخاطر کمک به دور زدن تحریم‌های ایران، خرید پدافند ضد هوایی اس-۴۰۰ روسی، مداخلات در سوریه و لیبی، موضعگیری علیه اسرائیل، جدال با کشورهای عربی و آزردن شرکای اروپایی ناتو رو به بحران بوده است.

تنها امید ترکیه روابط شخصی میان اردوغان و ترامپ بوده که در مقاطعی مانند سکوت در زمان هجوم به عفرین و اجازه بمباران روژاوا و اشغال شهرهای سریکانی و گری‌سپی از مناطق فدراسیون شمال و شرق سوریه مشهود بود.

ولی تهدید به ویرانی اقتصاد ترکیه و انتشار نامه ترامپ که از اردوغان خواسته بود در قضیه هجوم به شمال سوریه "احمق نباشد"، نشان می‌دهد که این دوستی ظاهری چندان هم قابل اعتماد نیست.

ولی کابوس تحلیلگران نزدیک به حکومت اردوغان اکنون نظرسنجی‌های فعلی در مورد احتمال انتخاب جو بایدن به عنوان رئیس جمهوری امریکاست. نگاهی به سوابق بایدن در دوران سناتوری و معاونت باراک اوباما رئیس جمهوری پیشین امریکا و مجموع اظهارات جدید او نشان می‌دهد که مخالفت با سیاست‌های ترکیه بطور جدی در برنامه او قرار دارد.

بایدن ماهها قبل در مصاحبه با نیویورک تایمز گفته بود اگر پیروز شود سعی در براندازی اردوغان از طریق کمک به مخالفان داخلی خواهد کرد. او همچنین از به رسمیت شناختن نسل‌کشی ارامنه توسط ترکیەی عثمانی سخن گفته و نه تنها اقدام ترامپ در مورد اجازه به ترکیه برای هجوم به کوردهای شمال سوریه را خیانت خوانده، بلکه در مناقشات میان ترکیه با یونان و قبرس، علیه آنکارا موضع گرفته و در جدیدترین توئیت خود مخالفتش با تغییر کاربردی کلیسای آیاصوفیای استانبول از موزه به مسجد را بیان کرده است.

نزدیکان به اردوغان با آوردن این ضرب‌المثل که "ترک‌ها هیچ دوستی بجز ترک‌ها ندارند" سعی در توجیه وضعیت موجود کرده و دنیای شرق و غرب را به تلاش برای محدود کردن ترکیه متهم می‌کنند.

فرانسوا اولاند رئیس جمهور سابق فرانسه اخیرا در یک کنفرانس اروپایی گفت اردوغان ترکیه را به لحاظ اقتصادی به تباهی کشانده و حالا چاره‌ای ندارد جز این که با کوبیدن بر طبل ناسیونالیسم، دوران شکوه امپراطوری عثمانی را طلب کند تا توجه مردم از مشکلات اقتصادی منحرف شود.

اشاره او به وضعیت بحرانی اقتصاد ترکیه است که ارزش لیر این کشور را به پائین‌ترین سطح تاریخی در مقابل دلار رساند.

اولاند همچنین جنگ‌افروزی ترکیه علیه کوردها را محکوم کرد و شیفتگی اردوغان به اسلام‌گرایی و مواضع خصمانه‌اش را تهدیدی خارجی علیه اروپا دانست.

به  نظر می‌رسد که اکنون مهمترین موانع اعمال تحریم‌های اروپا علیه ترکیه، تصمیم گیرندگان در آلمان و انگلیس باشند.

نقض دمکراسی و حبس مخالفان، حمایت از گروههای افراطی مذهبی و توسل به مداخلات نظامی برای تحمیل خود به عنوان یکی از طرفین دعاوی بر میز مذاکرات مسائل بین‌المللی باعث شده سران آلمان و انگلیس نتوانند موضعگیری شفافی در مورد ترکیه داشته باشند. سیاست برلین و لندن، یکی به نعل و یکی به میخ است. آنها چنان وانمود می‌کنند که تشویق ترکیه بهتر از تحریم است.

اما واقعیت را باید از زبان سیاستمدارانی شنید که در گذشته سکان رهبری این کشورها را بر عهده داشتند و اکنون مرجعیت رسمی ندارند. در همین رابطه به گزارش ایندیپندنت، زیگمار گابریل، رهبر سابق حزب سوسیال دمکرات، که از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ وزیر امور خارجه آلمان بود گفته اگر ترکیه را به سبب نقض قوانین ناتو در خرید موشک‌های اس-۴۰۰ روسی تحریم می‌کردیم یا مجبور می‌کردیم ناتو را ترک کند، این کشور به سرعت به یک قدرت هسته‌ای تبدیل می‌شد.

او گفته اگر اتحادیه اروپا کوچک‌ترین مخالفتی با ترکیه بکند، آن وقت باید به فکر دیوارکشی در تمام مرزهای پیرامون اروپا و حتی داخل کشورهایی چون مجارستان باشد چرا که اردوغان یک میلیون پناهجو یا بیشتر را به سوی اروپا روانه می‌کند.

گرچه او حرفی از مناسبات اقتصادی با ترکیه به عنوان یکی از شرکای مهم اقتصادی آلمان نزد اما نمی‌توان این عامل را در مواضع برلین نادیده گرفت.

اما سباستین کورتس، صدر اعظم اتریش و امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه بر این باورند که ترکیه باید تحریم شود چون سیاست امتیازدهی به آنکارا جسارت بیشتری برای نقض قوانین بین‌المللی به آن می‌دهد.

قرار است در ماه دسامبر بار دیگر رهبران اروپایی رفتار ترکیه را ارزیابی کنند و تصمیم خود را بگیرند.

در این بین، معاون رئیس کمیسیون پارلمان اروپا که نهاد اجرایی این اتحادیه محسوب می‌شود در مصاحبه با شبکه ترک زبان "آرتی‌ تی‌وی" از جامعه ترکیه خواست برای بهبود روابط با اروپا، رژیم خودکامه را تغییر دهند و شعارهای دولتمردان را تکرار نکنند.

فابیو ماسیمو کاستالدو که نقض فاحش حقوق بشر و حبس انبوهی از مخالفان داخلی طی ده سال گذشته را وحشتناک خواند، از سیاست خارجی ترکیه و تهدید اروپا به اعزام سیل پناهجویان به شدت انتقاد کرد.

معاون رئیس کمیسیون اروپا همچنین تلویحا ترکیه را مسئول ریختن خون در آرتساخ عنوان کرد و کوبیدن بر طبل جنگ را غیر قابل قبول دانست.

او گفت معتقد است نگاهی به افزایش بودجه نظامی آنکارا- باکو در سالهای اخیر نشان می‌دهد که جنگ در آرتساخ اتفاقی نبوده و از پیش برنامه‌ریزی شده بود. کاستالدو همچنین عدم قبول نظارت خارجی بر روند آتش بس توسط باکو در پی درگیری‌های سال ۲۰۱۶ میان آذربایجان و ارمنستان را بی‌دلیل ندانست. ◻️