سمیه محمد در نوروز سال ۱۹۹۲ شرکت داشته و اعلام کرد: «باوجود دستگیری، فشار و کشته شدن نوروز را جشن گرفتیم.» در روژآوای کوردستان قبل از سال‌های ۱۹۸۰ چندین انجمن فرهنگی و هنری با نام گروه شُورش، گروه گلستان، گروه آزادی و گروه گالری و فولکلور کوردی جزیره وجود داشتند. این گروه‌ها متعلق و جزء گروه‌های سیاسی متفاوتی بودند. هر میزان که در توان داشتند خلق را به دور خود جمع ‌کردند، انجمن برخودان که در سال ۱۹۸۳ در اروپا راهپیمایی انجام دادند، به صدای کوردها در روژآوا تبدیل شد. سمیه محمد ریاست مشترک فرهنگ و هنر دمکراتیک مزوپوتامیا (تَو-چاند) متولد سال ۱۹۸۵ و در دربه‌سی به دنیا آمده است با موزیک‌های کوما برخودان بزرگ شده است. سمیه از ۷ سالگی به مبارزه‌ی فرهنگی و هنری روی آورده و در زمینه‌ی توسعه و ترویج فرهنگ و هنر فعالیت زیادی انجام داده است. در رابطه با این مبارزه و فعالیت‌ها سمیه محمد با خبرگزاری فرات (ANF) گفت‌و‌گویی انجام داد.

مخفیانه تدارکات نوروز انجام داده می‌شد

سمیه محمد اعلام کرد که هنگامی نوروز نزدیک می‌شد، تدارکات برگزاری نوروز را آغاز می‌کردند و گفت: «آن زمان رژیم حمله می‌کرد. در آن زمان رهبر آپو در روژآوا بود. خلق که رهبر را می‌شناختند بیشتر به مقاومت می‌پرداختند. من ۴ ساله بودم. مادرم عکس رهبر آپو را به من نشان داد و گفت ‘رهبر ماست’، چنین خانواده‌ای داشتم. با وجود تمامی چیزها نوروز جشن گرفته شد. لباس ویژه و عکس رهبر آپو را مخفی می‌کردیم که مبادا به دست رژیم بیافتد. آن‌چه از دست خانواده‌ها ساخته بود را انجام می‌دادند. تدارکات به صورت جمعی انجام می‌شد. نوروز در محله یا منزل بزرگی برگزار می‌شد.»

خود خلق فرصت را ایجاد می‌کردند

سمیه محمد خاطر نشان کرد که نوروز ۱۹۹۲ را به خوبی به خاطر دارد و گفت که از ۷ سالگی در فعالیت‌های فرهنگی شرکت داشته و در ادامه گفت: «آن زمان منزل ما در دربه‌سی بود. مدت زیادی در حال تدارک نوروز بودم. فرصت جمع شدن گروه فرهنگی وجود نداشت. گروه‌های موزیک، فولکلور و تئاتر در مکان‌های مختلف در حال تدارکات نوروز بودند. در آن زمان آلات موسیقی کم بود. خود ما فرصت را ایجاد می‌کردیم، در تمامی شهرها یک تئاتر و یک آواز اجرا می‌شد.

جشن در روستاهای دورافتاده و تنها

سمیه محمد به این اشاره کرد که از طریق گروه سَرهَلدان دربه‌سی و گروه شهید مزگین سریکانی نوروز را جشن می‌گرفت و در ادامه گفت: «تا سال ۲۰۰۰ نیز عضو گروه سَرهَلدان بودم. به عنوان گروه در جشن شهرها شرکت می‌کردیم. در سال ۲۰۰۰ به سریکانی رفتم. تشکیلات و سازماندهی‌ها در سریکانی به اندازه‌ی دربه‌سی فعال نبودند. گروه شهید مزگین را در چندین شهر دیگر تأسیس کردیم. مانند دربه‌سی در سریکانی نیز تدارکات نوروز را در خانه‌ها انجام می‌دادیم. در خانه‌هایی که حیاط و باخچه‌ی وسیعی داشتند هم تدارکات نوروز و هم جشن نوروز را در آن برگزار می‌کردیم. بعد از مدتی به خاطر فشار و موانع حزب بعث، تدارکات و جشن‌های نوروز را در روستاهای دورافتاده انجام می‌دادیم.»

خلق وظیفه‌ی امنیت را برعهده می‌گرفت

سمیه محمد به برگزاری جشن‌های نوروز در سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۲ توجه کرد و گفت: «یک روز قبل از نوروز گروه جمع می‌شدیم و به میدان برگزاری جشن نوروز می‌رفتیم. امنیت مهم بود. هنگامی که گروهی با تهدید یا دستگیری مواجه می‌شد، گروهای دیگر در بین منازل پخش می‌شدیم تا دچار صدمه و خسارات بیشتر نشویم. روستاهایی را انتخاب می‌کرپیم که ۵ ساعت از مرکز شهر‌ها دور بودند. سپس به میدان برگزاری جشن نوروز می‌رفتیم. همراه خلق به صورت دسته‌جمعی و گروهی تدارکات برگزاری جشن را انجام می‌دادیم. نوروز سال ۱۹۹۸ به صورت وسیع و گسترده در روستای عین حسن جشن گرفته شد. روستای زیبایی بود. هر کس نقش و وظیفه‌ای را بر عهده داشت. خلق می‌دانستند به میدان برگزاری جشن حمله خواهد شد، با این وجود باز آماده بودند، در آن دوره چندین عضو گروه‌ها دستگیر شدند.

انقلاب محیط برگزاری جشن‌ها را تغییر داد

سمیه محمد در ادامه اعلام کرد که با انقلاب روژآوا جشن‌های نوروز تغییر کردند و گفت: «با انقلاب روژآوا جشن‌های نوروزی همراه با تمامی خلق‌ها برگزار می‌شد. در سال‌های اولیه خلق کورد و عرب با هم جشن را برگزار می‌کردند. البته این به آسانی به دست نیامده است. کم کم جشن با دیگر خلق‌ها برگزار می‌شد. به ویژه در سال ۲۰۲۲ چندین مراسم مشترک داشتیم. در جشن سال ۲۰۲۳ خواهری-برادری خلق‌ها به صورت بیشتری دیده می‌شد. می‌توانم بگویم که در مراسم‌های سال ۲۰۲۳ نه تنها با خلق کورد و عرب، بلکه همراه با دیگر خلق‌ها مانند ترکمن، ارمنی، چرکز، سریانی و آشوری با شور و اشتیاق جشن‌های مشترک بزرگی را برگزار کردیم. در نوروز ۲۰۲۴ نیز تمامی خلق‌ها فرهنگ خود را به نمایش خواهند گذاشت.»