یادداشت

روند حل مسئله در مرحله حساسی قرار دارد

رهبر آپو در مورد حل مسئله مصمم است. مردم کورد نیز برای حل مسئله آماده هستند و از آن حمایت می‌کنند. پ‌ک‌ک نیز اعلام کرد که آماده انجام الزامات این فراخوان است. دولت چقدر آماده است؟ آیا نقشه راهی وجود دارد؟

از زمان فراخوان صلح و جامعه دموکراتیک رهبر آپو در ۲۷ فوریه، دولت حزب عدالت و توسعه (آک‌پ) هیچ گام آشکاری در انظار عمومی برنداشته است. در مقابل، دائما فشار آورده است که «پ‌ک‌ک کنگره خود را برگزار کند و پایان مبارزه مسلحانه را اعلام کند.» آن‌ها با وجود اینکه می‌دانند کنگره پ‌ک‌ک تنها با مشارکت و هدایت رهبر آپو می‌تواند برگزار شود، از این سخنان دست برنداشته‌اند. علاوه بر این، برخلاف روحیه صلح و حل مسئله، انزوای تحمیلی علیه رهبر آپو ادامه یافته است.

دولت در داخل و خارج با هر کسی که بخواهد دیدار می‌کند. از متخصصان در زمینه‌های مورد نظر خود بهره می‌برد و می‌تواند پرونده‌های خود را آماده کند. اما طرف مقابل را به عنوان گروگان در دست دارد. این روش نشان می‌دهد که نیت واقعی برای صلح و حل مسئله وجود ندارد. اگر قرار است جنگ پایان یابد و دیگر خصومتی وجود نداشته باشد، پس این انزوا و گروگان‌گیری چه معنایی دارد؟ کوردها و ترک‌ها هزار سال است که با هم زندگی کرده‌اند. چرا کسانی که می‌گویند این خواهری-برادری را تقویت کنیم و دیداری مطابق با گذشته تاریخی داشته باشیم، به مانورهای سیاسی و تاکتیک‌ها متوسل می‌شوند؟ چرا به این اقدامات نیاز است، درک آن دشوار است. از این منظر، رویکرد دولت به مردم کورد اطمینان نمی‌دهد.

رهبر آپو همانطور که انتظار می‌رفت، به طور واضح و صریح پایان مبارزه مسلحانه و انحلال پ‌ک‌ک را اعلام کرد. این یک گام بزرگ در پذیرش مسئولیت است. هیچ طرف ثالثی در میان نیست. هیچ تضمینی وجود ندارد. با این وجود، امرالی گام برمی‌دارد. اما کسانی که دولت را اداره می‌کنند، مردد و کُند عمل می‌کنند. به نوعی هنوز به روش‌های جنگ روانی متوسل می‌شوند.

باید راه برای رهبر آپو باز شود. او باید بتواند با رفقایش و اقشار مختلف جامعه دیدار کند. لازم است افکار عمومی برای صلح آماده شود و زمینه‌ای برای مشارکت محافل سیاسی در این روند فراهم گردد. دولت باید این فضا را فراهم کند. باید فضای سیاسی و حقوقی آماده شود. اما این اقدامات انجام نشده است. برعکس، اقداماتی انجام شده است که فضای سیاسی را مسموم و اپوزیسیون را بی‌اثر می‌کند. کنار گذاشتن حزب جمهوری‌خواه خلق (ج‌ه‌پ)، تعیین قیم برای استانبول، تصرف شهرداری‌ها و بازداشت افرادی مانند اکرام امام‌اوغلو در دستور کار قرار گرفته است. در حالی که ج‌ه‌پ اعلام کرده بود که از حل مسئله کورد حمایت خواهد کرد. این یک فرصت بزرگ برای دولت بود. شرایط برای ایجاد یک اجماع ملی برای حل مسئله در حال شکل‌گیری است. نه تنها ج‌ه‌پ، بلکه سایر احزاب سیاسی نیز اظهارات مثبتی داشته‌اند. علاوه بر این، محافل مؤثر جهان از جمله ایالات متحده آمریکا، اروپا و چین نیز از حل مسئله حمایت کرده و اظهارات مثبتی داشته‌اند.

در حالی که در داخل و خارج از کشور از این روند حمایت وجود دارد، چرا دولت تعلل می‌کند؟ آیا ضروری است که محاسبات سیاسی داخلی در این میان گنجانده شود؟ آیا محاسبات اردوغان برای انتخاب مجدد به عنوان رئیس جمهور مهمتر از حل این مسئله تاریخی است؟ این سوالات به حق مطرح می‌شوند و تردیدها در مورد رویکرد دولت را افزایش می‌دهند. حمایت ج‌ه‌پ و سایر احزاب و نهادها از حل مسئله یک مزیت بزرگ است. باید از این مزیت به درستی استفاده شود. اما اردوغان در موضع حمله به ج‌ه‌پ قرار می‌گیرد.

مسئله کورد، مسئله‌ای همزاد با جمهوری ترکیه است. از دهه ۱۹۸۰ وضعیت درگیری وجود داشته است. هزینه این دوره جنگ بسیار سنگین بوده است. خسارات مادی و معنوی آن قابل محاسبه نیست. دولتی که در پی این مسئله بوده، ارتش خود را به سوریه و عراق فرستاده است. ناخواسته باعث شده است که این مسئله ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی پیدا کند. دولتی که قصد حل چنین مسئله‌ای با این ابعاد و گستردگی را دارد، ابتدا برنامه‌هایی برای حذف اپوزیسیون تدوین نمی‌کند. برعکس، اپوزیسیون را بخشی از راه حل و تکیه‌گاه آن قرار می‌دهد. اگر اپوزیسیون را کنار بگذارید و سعی در سرکوب آن داشته باشید، فضای دموکراتیک را محدود کرده‌اید. در فضایی که فضای دموکراتیک محدود شده و هوای سیاسی مسموم شده است، چگونه صلح و دموکراسی می‌تواند توسعه یابد؟

اگر امرالی تنها به میزانی که دولت اجازه می‌دهد در این روند مشارکت کند، صلح و راه حلی از آن بیرون نخواهد آمد. ما همیشه گفته‌ایم، حداقل رهبر آپو باید از شرایط کار آزاد برخوردار باشد. حل چنین مسئله سنگین و تاریخی با رفت و آمد گاه به گاه هیئتی به امرالی امکان‌پذیر نیست. اگر قرار است رهبر آپو نقش خود را ایفا کند، باید شرایط فراهم شود. نیرویی که خواهان صلح و حل مسئله است، چرا هنوز امرالی را در انزوا قرار می‌دهد، منطقی در این وضعیت وجود ندارد.

اردوغان تنها پس از ماه‌ها با هیئتی که به امرالی رفته بود دیدار کرد. بر اساس بیانیه این هیئت، این دیدار مثبت بوده است. آن‌ها می‌گویند امیدهای ما بیشتر شده است. امیدواریم چنین باشد. نمی‌توان رفتار مردد اردوغان را در مورد اساسی‌ترین و سنگین‌ترین مسئله کشور، در حالی که هر روز در مورد هر موضوعی صحبت می‌کند، عادی تلقی کرد. این امر مستلزم آن است که او وزنه خود را در این موضوع بگذارد و برای هموار کردن راه روشنفکران، اپوزیسیون و جامعه برای پیشبرد سالم و تسریع روند، تلاش کند.

رهبر آپو در مورد حل مسئله مصمم است و می‌گوید آنچه بر عهده اوست را انجام خواهد داد. مردم کورد نیز برای حل مسئله آماده هستند و از آن حمایت می‌کنند. پ‌ک‌ک نیز اعلام کرد که آماده انجام الزامات این فراخوان است. مشکل در دولت است. دولت چقدر آماده است؟ آیا نقشه راهی وجود دارد؟ محافل ذیربط باید این مسئله را با دقت پیگیری کرده و موضعی اتخاذ کنند.

منبع: یِنی اوزگور پولیتیکا