کلونیالیسم، اتنوساید، ژنوساید و الحاق در عفرین

فکر کنید که عفرین آن‌ها جلوی چشمشان است ولی نمی‌توانند به شهر خود بازگردند. مگر دردی سنگین از این برای گفتن هست؟ اما در ورای این درد سنگین، امید آنها هم مانند دلشان بزرگ و زنده است. کوردها بازخواهند گشت به عفرین زیتون‌ها و بهشت روی زمین.

«روشن بلال» زنی ۴۱ ساله است، تا قبل از حمله ترکیه به عفرین وی و ۵ فرزند و همسرش در خیابان اشرفیه وسط شهر عفرین زندگی می‌کردند. زمانی که همه سوریه در جنگ بود، بمب‌ها مانند باران می‌باریدند، عفرین در امنیت بود، این امنیت بدخواهان و دشمنان خلق کورد را ناراحت کرده بود. روز ۲۰ ژانویه ۲۰۱۸ دولت ترکیه با ۷۲ هواپیمای جنگی، صدها تانک و نفربر و با کمک هزاران تروریست و مزدور خود به این شهر کوردنشین حمله کردند. از آن موقع به بعد مانند تمام عفرینی‌ها زندگی «روشن بلال» نیز به تمامی تغییر کرد. روشن نیز ناچار شد همانند خیلی از مردان و زنان همشهری خود سلاح به دست بگیرد. وی و همسرش از طرفی برای جلوگیری از منطقه خود می‌جنگیدند و از طرفی نقش خود برای تربیت ۵ فرزند خود را به خوبی اجرا می‌کردند. دنیا پیش چشمش تاریک شد. در مدت پنج ماه درمان، وی از چهار فرزندش دور بود. ماهها نتوانست صحبت کند، چیزی بخورد و بیاشامد یا سر پا بایستد. وقت آن رسیده بود روشن تصمیمش را بگیرد. با وجود زخم‌های سنگین جسمی و روحی، روشن بعد ۸ ماه از بستر بیماری برخواست و زندگی را از سر گرفت. اکنون وی به همراه ۴ فرزندش در منطقه تل رفعت شهبا، همراه خانواده‌های عفرینی به امید بازگشت به خانه خویش هستند.

رافائِل لِمکین یک حقوقدان یهودی، تا سال ۱۹۳۹ در ورشو زندگی می‌کرد. بعد از اشغال لهستان از سوی آلمان نازی و مانند هر یهودی‌ دیگر سهمی در این قربانی‌شدن داشت، تنها از خانواده‌اش ۴۹ نفر کشته شدند و از روی ناچاری تبعید شد، ابتدا به سوئد و بعد به امریکا رفت و تمام زندگی خود را به تحقیق در مورد قتل‌عام ارامنه اختصاص داد و در مورد جنگ جهانی اول و دوم تحقیقات خوبی انجام داد و آن چه در سده ۲۰ بر سر ارمنیان و یهودی‌ها آمد را ژنوساید نامید و مفهوم جدیدی را ارائه داد با این عنوان: ژنوساید تنها این نیست که یک ملت در حمله یک ملت دیگر نابود شود، بلکه یک برنامه است از سوی سازمان‌هایی برای نابودی ملتی و نابودی کل فرهنگ آنها و هدف از چنین توطئه‌ایی نابودی تشکیلات اجتماعی، فرهنگ، زبان، ارزش‌های ملی، باور و اقتصاد گروهی یا ملتی است. همچنین ژنوساید نابودی امنیت و زندگی این ملت است.

فعالیت‌ها و تحلیلات حقوقدان رافائِل لِمکین در این رابطه بوسیله‌ مراکز خیریه و کتاب‌ها در سال ١٩۴٣ و ۴۴ با افکار عمومی جهان در میان گذاشته شد و این مدارک زمینه تشکیل دادسرای نظامی نورنبرگ را فراهم کرد. اینچنین برای اولین بار مفهوم «ژنوساید» در مدارک دادسرای نورنبرگ قرار گرفت. از سوی دیگر سازمان ملل در کنفوانسیون ۹ نوامبر ۱۹۴۸ ژنوساید را به عنوان جرم بین‌المللی علیه بشریت معرفی کرد و در سازمانهای بین المللی ژنوساید جرم محسوب شده و عامل ژنوساید از سوی سازمانهای بین المللی تحت پیگرد قرار گرفته و حتی مشوقان ژنوساید هم شریک این اتهام قرار گرفته و در دادگاههای بین المللی محاکمه می‌شوند.

طبق مفهوم ژنوساید که رافائل لمکین ارائه داد و بر مبنای پیماننامه سازمان ملل، جمهوری ترکیه که اساسش را بر پایه انکار و نابودی کوردها بنا نهاده است، ده‌ها مورد ژنوساید را انجام داده  است. نویسنده و محقق کورد استاد محمد بایراک پروژه جمهوری ترکیه را آغاز رد و انکار کوردها می‌نامد و اشاره می‌کند به "توطئه شرق اصلاحات" که در سال ۱۹۲۵ تصویب شد. این طرح متشکل از ۲۸ بند می‌باشد و محتوای آن از بین بردن هویت کوردی در ترکیه می‌باشد و تاکید شده برای اجرای این طرح کوردستان به شیوه‌ی نظامی اداره می‌شود. در راستای اجرای این برنامه بنیان جمهوری ترک مبتنی بر تأدیب، تنکیل، تقدیل، تهجیر، تمثیل، تمدین و تصفیه است. محمد بایراک از این پروژه به عنوان «٧ت» نام می‌برد که هدف ترکیه از بین بردن کوردها با قوای لشکری، کشتن، تبعید، آواره کردن، ترک کردن مناطق کوردنشین و ... می‌باشد.

از کوچاندن رومی‌ها در سال ۱۹۱۰ تا قتل عام ارمنی‌هاو سریانی‌ها، قتلعام دره زیلان و قتل‌عام درسیم این سیاست ترکیه ادامه یافت. جمهوری ترکیه از آغاز تا به حال، سیاست قتلعام تبعید را ادامه می‌دهد و حکومت‌های ترکیه همواره سیاستهای خود را با این رفتارها تنظیم کرده‌اند. حکومت آ.ک.پ نیز سیاست ٧ت را با حذف فیزیکی و فرهنگی ادامه داد. چنانکه در جنگ جهانی اول ارمنیان و جنگ جهانی دوم یهودی‌ها را ژنوساید کرده، این سیاست در جنگ جهانی سوم قصد دارد کوردها را قربانی کند. نمونه آشکار این زنجیره عفرین می‌باشد برای همین این مقاله را با نقل سرگذشت «روشن» از عفرین آغاز کردیم. زیرا همه اذعان دارند که دولت ترکیه در عفرین چه بر سر مردم آورده است و همواره دنبال فرصت بوده تا این سیاست را اجرایی کند. درست در سالگرد جمهوری مهاباد به رهبری قاضی محمد، یعنی در ۷۲مین سالگرد، ترکیه با ۷۲ جنگنده تصمیم به اشغال عفرین گرفت.

از این تاریخ در عفرین که در خلال جنگ داخلی سوریه از آن به عنوان "بهشت محاصره‌شده" نام برده می‌شد، سیاست کشتار و اخراج را بصورت قانونی و در مقابل چشمان جهانیان آغاز کردند. دولت ترکیه در عملیاتی به نام «شاخه زیتون» به عفرین حمله کرده و حتی بیمارستانها را نیز بمباران کرد و در اولین ماه اشغال ۲۱ کودک، ۲۷ زن و جمعا ۱۷۶ شهروند عادی را شهید کرد و ۴۴۸ نفر نیز زخمی شدند. در دومین ماه ۳۵ کودک، ۴۱ زن و جمعا ۲۳۲ نفر شهروند عادی شهید شدند و حداقل ۶۰۰ نفر نیز زخمی شدند.

مردم عفرین در این حمله زمینی و هوایی ۵۸ روز مقاومت کردند، اما ترکیه به حملات خود شدت بخشید در حالی که دنیا کر، لال و کور بود. در این باره سیستم خودگردان عفرین ۱۸ مارس ۲۰۱۸ اعلام کرد، برای جلوگیری از تراژدی انسانی شهروندان عادی را از آنجا منتقل مکانی دیگر می‌کنند و ۲۰ مارس ۲۰۱۸ حدود ۹۰ درصد مردم عفرین آواره شدند. طبق سرشماری سال ۲۰۰۴ دولت سوریه، جمعیت عفرین  ۴۵۰ هزار نفر بود که ۳۵۰ هزار نفر از این مردم آواره غرب حلب، حمص، ادلب و جاهای دیگر شدند. البته خودمدیریتی دمکراتیک عفرین سال ۲۰۱۷ اعلام کرده بود جمعیت این شهر به بیش از ۶۰۰ هزار نفر رسیده بود. حتی اعلام شده بود تا قبل از حمله ترکیه به خاک سوریه جمعیت عفرین از یک ملیون نفر نیز گذشته بود.

عفرین یک شهر کوردنشین است و تا قبل از اشغال این شهر حداقل ۲۲ هزار علوی، ۲۵ هزار ایزدی و ۱۰ هزار مسیحی نیز در این شهر زندگی می‌کردند که با این امار می‌توان گفت صدها هزار از جمعیت عفرین از شهر خود آواره شدند. اوارگان عفرین بیشتر در روستاها و  کمپ‌های تل رفعت، فافین و منطقه شهبا اسکان داده شدند. عفرینی‌ها در این کمپها زندگی خود را ساماندهی کردند. سیستم آموزش، پزشکی، فعالیتهای اجتماعی و ... را راه‌اندازی کردند. ایام می‌گذرند اما حملات ترکیه به منطقه شهبا نیز ادامه دارد.هم در عفرین و هم در منطقه شهبا مردم عفرین با خطر حملات ترکیه مواجه‌اند.

بیشتر بخوانید ...
♦   شمار کورد‌ها تنها طی دو سال به ۱٨ درصد کاهش یافت
♦   سخنگوی اداره‌ی خودگردان: "آنهایی که سکوت کرده‌اند، شریک جرم جنایات دولت ترکیه هستند"

طبق اخرین آمار در منطقه شهبا حداقل ۵۰ شهروند عادی شهید شده‌اند و ۷۸ نفر هم به سختی زخمی شده‌اند. همچنین سازمان مدافع حقوق بشر سوریه و دیدبان حقوق بشر سوریه در مدت دو سال ۵۴۵ شهروند عادی از جمله ۵٠ زن در عفرین جانباخته‌اند کرده‌اند و ۶ هزار عفرینی از سوی ارتش ترکیه یا گروههای سلفی مورد حمایت ترکیه زندانی شده‌اند، در حالی که سرنوشت ۳۳۰۰ نفر همچنان همچنان خبری در دست نیست.طبق اسناد منتشر شده، نیروهای اشغالگر به ۶۱ زن عفرینی تجاوز نمودند که به خاطر این اعمال وحشیانه سه زن عفرینی خودکشی نمودند. همچنین تصاویر سرقت و غارت اموال مردم عفرین از سوی اشغالگران در رسانه‌های بین‌المللی مانند خبرگزاری فرانسه منتشر شده‌اند. حداقل ۳۶ هزار درخت زیتون، ۷۰۰ هزار درخت انار و ... غارت شدند. در سال ۲۰۱۸ دولت ترکیه بیش از ۲۲۰ تن محصول زیتونهای عفرین را برداشت نموده و بخشی از آن را با برند خود به اسپانیا فروخت. معامله زیتون و روغن زیتون ترکیه و اسپانیا یک شماره ویژه مجله Le Point فرانسه را به خود اختصاص داد. همچنین شورای کشاورزی عفرین وابسته به منطقه خودگردان عفرین اعلام کرد که در سال ۲۰۱۹ محصولات زیتون این شهر ۱۰۰ هزار تن بوده که ۹۰ هزار تن آن به ترکیه منتقل شده است.

نیروهای اشغالگر همچنین آثار باستانی و عبادت‌گاه‌های عین دارا و آثار ۴۵ منطقه دیگر اطراف عفرین که در لیست یونسکو ثبت شده بودند همراه با ۲۰ هزار اثر تاریخی را به ترکیه منتقل کردند. خلاصه اینکه در عفرین نمادهای کوردی از بین رفته یا اینکه دولت ترکیه فرمان ویرانی آنها را صادر کرده است. زیارتگاهها، گورستان و عبادتگاه‌های کوردهای علوی، ایزدی، مسیحی و مسلمانان در عفرین ویران شدند. اسامی خیابان، روستاها و آثار باستانی به ترکی تغییر نام پیدا کردند و در کوچه و خیابان عفرین تصاویر معمار این وحشیگری یعنی اردوغان آویزان است. از ۱۸ مارس ۲۰۱۸ تا به حال دولت ترکیه سعی می‌کند دموگرافی عفرین را تغییر دهد. همچنین دولت ترکیه در اواخر مارس ۲۰۱۸ عفرین را جزئی از استان هاتای ترکیه محسوب کرد و الان عفرین از سوی سازمان "میت" ترکیه اداره می‌شود. سازمان حقوق بشر عفرین اعلام کرده است در حال حاظر تنها ۱۸ درصد مردم عفرین کورد هستند و هر روز ظلم به کوردها در عفرین تشدید می‌شود و آنها مجبور به انجام امور دینی می‌شوند. همچنین نظامیان ترکیه و سلفی‌های مورد حمایت ترکیه کرامت انسانی مردم عفرین را به بازی گرفته‌اند و جوانان کورد را با زور آموزش داده و به خارج از خاک سوریه مانند لیبی اعزام می‌کنند و سیاست اصلی دولت ترکیه اخراج همه کوردها از عفرین است و در این راستا تروریست و سلفی‌های مورد حمایتش را از حماء، حمص، غوطه و ادلب به عفرین آورده است. طبق مستندات محل، دولت ترکیه مزدوران ترکمن و خانواده آنها را در مناطق راجو، شیا، شرا و بلبلی اسکان اداده است. مناطق اشاره شده در حدود مرزی دولت ترکیه با سوریه قرار دارند و هدف این جابجایی ایجاد کمربند ترکمنی در این مناطق مرزی است. و نقشه اصلی این است که کوه لاذقيه تا مرز اعزاز همچنین الرای تا جرابلس به دست ترکمن‌ها بیفتد و عفرین هم مرکز این منطقه شود.

درباره این پروژه رسانه‌های محلی ترکمن‌ها از هم اکنون خبرهایی تحت عنوان «عین الترکمن» یا «چشم ترکمن» منتشر می‌کند. دولت اشغالگر ترکیه برای اجرای این پروژه پشتش به توافقنامه آدانا و سکوت نیروهای بین‌المللی گرم می‌کند. پس از کلونیالیسم و تغییر دموگرافی و جمعیتی عفرین حال ترکیه به فکر الحاق این بخش از خاک سوریه به کشور خود است. ترکیه قصد دارد با زور این نقشه و سیاست خود را علنی کند، سیاستی است که به دنبال اشغال می‌آید. دولت ترکیه برای جدایی عفرین از خاک سوریه و الحاق آن به خاک خود در آوریل سال ۲۰۱۹ شروع به دیوارکشی مرزهایش کرد. البته اشغال عفرین بعد از امضاء موافقت‌نامه آستانه از سوی ترکیه، روسیه و ایران عملی شد و الان هم قصد دارند عفرین شهر کوردنشین را به ترکیه الحاق کنند. طبق موافقت‌نامه ۱۹۴۸ سازمان ملل، همچنین طبق مفهوم ژنوساید که رافائِل لِمکین ارائه کرد، آنچه در عفرین صورت گرفته و ادامه دارد ژنوساید یا نسل‌کشی محسوب می‌شود. ولی در سده ۲۱ و جلوی چشم دنیا عفرین این شهر کوردنشین دارد خالی از ساکنان اصلی می‌شود. هر چقدر هم که مفاهیم بین المللی، انسانی و حقوقی هم که در جهان امروز در دسترس باشند، باز هم به پای این بربریت و وحشی‌گری سیاست ترکیه نمی‌رسند. برای همین باید کوردها با دیپلماسی و ارتباطات خود مسئله عفرین را چه در سطح کوردستان و چه در جهان پیگیری کنند و اگر کوردها با دلسوزی؛ حسرت و وجدان به عفرین نگاه کنند مشکلی حل نمی‌شود و این یک اشتباه بزرگ است. کوردها هم همانند ارمنیان و یهودی‌ها باید با تلاش دیپلماتیک، فرهنگی، هنری و ارتباطات می‌توانند این ژنوساید را به جهان بقبولانند. هر چقدر سازمان‌هایی مانند سازمان ملل و سازمانهای دیگر زیر سلطه ابرقدرت‌ها شریک دولت ترکیه باشند باز هم کوردها می‌توانند این ژنوساید را اثبات کنند و هر چقدر توطئه‌های دولت ترکیه در باره عفرین ادامه داشته باشند، کوردها هم بی شک برنامه‌های خود را دارند. صدها هزار عفرینی الان دو سال و نیم است که در کمپ‌ها و خیمه‌های شهبا امیدی به تلاش برای زندگی ندارند.

فکر کنید که عفرین آن‌ها جلوی چشمشان است ولی نمی‌توانند به شهر خود بازگردند. مگر دردی سنگین از این برای گفتن هست؟ اما در ورای این درد سنگین، امید آنها هم مانند دلشان بزرگ و زنده است. کوردها بازخواهند گشت به عفرین زیتونها و بهشت روی زمین.