شان مایکل ویلسون، نویسنده رمان گرافیکی «آزادی پیروز خواهد شد – وصف زندگی عبدالله اوجالان از طریق گرافیک‌ها» گفت: «رهبری عبدالله اوجالان پیام مهمی برای جهان است. او باید آزاد باشد.»
شان ویلسون، نویسنده اسکاتلندی، که دارای ۴۵ کتاب گرافیکی است، همچنین درباره شخصیت‌هایی مانند جرمی کوربین، نوام چامسکی، مهاتما گاندی و نلسون ماندلا کتاب منتشر کرده است. اما برای اولین بار ۳ سال پیش در لندن، در جریان تبلیغ کتاب رمان گرافیکی خود با پیشگفتار جرمی کوربین با عنوان مبارزه با قدرت (!Fight the Power) منتشر شد، او با استلا اشمید، دوست ۴۰ ساله کوردها و بنیانگذار صلح در کوردستان، آشنا می‌شود و این ملاقات او را به روند نوشتن رمان گرافیکی زندگی رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان هدایت می‌کند.
نقاشی‌های کتاب رمان گرافیکی «آزادی پیروز خواهد شد – وصف زندگی عبدالله اوجالان از طریق گرافیک‌ها» به نویسندگی و کارگردانی نویسنده ویلسون توسط یک کاریکاتوریست کورد به نام کَکو که در اسپانیا زندگی می‌کند ترسیم شده است.
پس از چاپ ترکی، کوردی و آلمانی کتاب، نسخه انگلیسی آن نیز منتشر شد. شان ویلسون نویسنده، که برای جلسات تبلیغاتی به انگلستان آمده بود، با خبرگزاری فرات (ANF) درباره علاقه به رمان گرافیکی و تأثیر رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان بر زندگی او صحبت کرد.
ابتدا با کتاب رمان گرافیکی «آزادی پیروز خواهد شد» شما شروع کنیم...
اولین ایده از استلا اشمید بود. گفت خیلی مهم است. در آن زمان کتابی به نام «خیلی‌ها، نه تعداد کمی» وجود داشت. این مطالعه به طور خاص در مورد سیاست‌ها، مبارزات تاریخی و جنبش‌های اجتماعی حزب کارگر بریتانیا است. این کتاب به سیاست‌های حزب کارگر و واکنش‌های اجتماعی به این سیاست‌ها، به ویژه در دوران رهبری جرمی کوربین می‌پردازد.
وقتی کتاب «خیلی‌ها، نه تعدا کمی» را تمام کردیم، الان یادم نیست چه کسی این ایده را پیشنهاد کرده بود. استلا بود؟ نمی‌دانم. اما یکی گفت چرا در مورد کوردها کاری نمی‌کنیم؟ من دیدم که اتحادیه‌های کارگری در انگلستان در میان اطلاعات خود از مردم کورد حمایت می‌کنند. این نیز کمی در کتاب آمده است. بعد کسی به نحوی گفت ما می‌توانیم در مورد اوجالان و مردم کورد کاری بکنیم.
هایدر ریمر از ابتکار بین‌المللی آزادی برای عبدالله اوجالان گفت: «بله، این خوب خواهد بود.» ریمر همچنین عاشق رمان گرافیکی است. بنابراین، همه چیز خیلی سریع اتفاق افتاد. گاهی اوقات یک پروژه خلاقانه ممکن است سال‌ها طول بکشد، اما در این مورد در عرض دو هفته شروع شد. بنابراین، همه چیز بسیار آسان شد.
«خوانندگان انگلیسی هستند و ایرانی‌ها ...»
این کتاب به زبان‌های زیادی ترجمه شده است و شما برای تبلیغ کتاب در این تبلیغات شرکت کردید. پس چه نوع علاقه‌ای می‌بینید؟ به عنوان مثال، چه نوع واکنشی از مردمی که برای اولین بار در مورد رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان می‌شنوند ، دریافت می‌کنید؟
قبلاً یک انگلیسی آنارشیست اینجا بود. او گفت که مخصوصاً برای این کتاب به این مراسم آمده است. نمی‌توانستم بفهمم که او چگونه در مورد کتاب شنیده است. یک پسر ایرانی هم بود و او هم به نوعی در مورد کتاب شنیده بود. بیشتر واکنش‌های مثبت دریافت کردم. برخی از مردم پرسیدند «چرا رمان گرافیکی»، زیرا وقتی گفته می‌شود گرافیکی (کمیک) آن را به عنوان «طنز» درک می‌کنند.
جالب‌ترین بخش این وضعیت این است که از نظر رویکرد کلی چیز جدیدی وجود ندارد. زیرا امروزه به گرافیک‌های پیچیده «رمان گرافیکی» می‌گویند و رمان‌های گرافیکی زیادی وجود دارند که به موضوعات مختلفی مانند تاریخ، پزشکی، روانشناسی و مشکلات آب و هوایی می‌پردازند. یک کتاب کمیک در مورد هر چیزی که می‌تواند موضوعی جالب یا دشوار در نظر گرفته شود، نوشته شده است. به این ترتیب، این موضوع یک رمان گرافیکی بسیار تثیبیت شده است.
چیزی که این پروژه را برای من خاص می‌کند، البته این است که اولین کتاب در این زمینه است. اما چنین رمان گرافیکی‌هایی در حال حاضر به خوبی جا افتاده‌اند. این یک چیز عالی است زیرا در حالی که بسیاری از اشکال هنری در حال کاهش هستند، گرافیک‌ها در حال افزایش هستند و هوشمندتر و پیچیده‌تر می‌شوند. فرصت بسیار خوبی برای خالق کتاب‌های گرافیکی است.
«نسل جدید بهتر درک خواهد کرد»
گرافیک برای کوردها بسیار جدید است...
نسل جدید خیلی کتاب نمی‌خواند. از گرافیک‌ها بیشتر استفاده می‌شود. و این ابزار مهمی برای رسیدن به این نسل جدید است. و امروزه این گرافیک به یکی از کتاب‌های درسی برای کودکان روژاوا تبدیل شده است. و فکر می‌کنم نسل کنونی جنبش کورد و عبدالله اوجالان را بهتر بشناسد.
به نظر شما وقتی در کنار دیگر انواع ادبیات و زمینه‌های اجتماعی در نظر گرفته می‌شود، گرافیک چگونه باید مورد استفاده یا توسعه قرار گیرد؟
خوب، وقتی گرافیک‌ها جدی‌تر شدند، برخی از افرادی که فقط کتاب‌های درسی را دوست داشتند کمی مخالف بودند. چون قبل از هر چیز، آنها فکر می‌کردند که این فقط یک کتاب طنز است. اما با محبوبیت فزاینده کتاب‌های گرافیکی و پوشش موضوعاتی مانند سیاست، تاریخ و جامعه‌شناسی، برخی از مردم ناراحت شدند و استدلال کردند که کتاب‌های درسی بهتر هستند. اما مطالعات مختلف انجام شده در دانشگاه‌های سراسر جهان نشان داده است که وقتی یک کتاب متنی، یک قالب مجله یا یک کتاب گرافیکی به آنها داده می‌شود، افراد اطلاعات را راحت‌تر یاد می‌گیرند و - این بسیار مهم است - اطلاعات را بهتر به خاطر می‌آورند. اگر اطلاعات را به خاطر نمی‌آورید، هیچ فایده‌ای ندارد. اکنون مشخص است که گرافیک یک هنر عالی برای ارائه و یادآوری موضوعات پیچیده است.
مسئله دیگر این است که همانطور که قبلاً در سخنرانی خود اشاره کردم، اگر به یک نوجوان ۱۷ ساله یک متن دویست یا سیصد صفحه‌ای بدهید، این کار او را به طور کلی می‌ترساند. اما وقتی همان چیزی را در قالب کتاب گرافیکی ارائه می‌کنید، آنها از پیش فکر می‌کنند: «اوه، جالب است.» این امر مانع روانی یادگیری را از بین می‌برد و این نکته بسیار مهمی است.
«همراه با پروژه‌ام، احساس نزدیکی به مردم کورد کردم»
پس چرا شما به رهبر خلق کورد و کوردها علاقه پیدا کردید، چرا رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان را انتخاب کردید، چرا درگیر این پروژه شدید؟
یعنی به محض اینکه این ایده مطرح شد، شروع به یادگیری در مورد اوجالان کردم. چون تا آن زمان تقریباً هیچ چیز نمی‌دانستم. وقتی از مبارزات کوردها مطلع شدم، بلافاصله دیدم که برای من جالب است. زیرا این در مورد افرادی است که سعی در ایجاد یک جامعه دموکراتیک دارند. همچنین مردم کورد نسبت به من بسیار مهربان و مهمان‌نواز بودند و از من برای تهیه چنین کتابی تشکر کردند. این من را به مبارزات مردم کورد نزدیک کرد.
اما من فکر می‌کنم یک نکته بسیار مهم وجود دارد: این وضعیت قبلاً با گرایش‌های سیاسی من همزمان شده بود. من فردی با دیدگاه ضد سرمایه‌داری هستم که تقریباً تمایل به فلسفه آنارشیستی و کنفدرالیسم دموکراتیک دارد. من فکر می‌کنم این یک راه واقعا خوب برای حرکت به سمت جامعه‌ای بهتر است. حدس می‌زنم به همین دلیل است...
«او تجربیات دوران کودکی خود را به یک پارادایم تبدیل کرد»
تاثیر رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان بر شما چیست؟
در مورد عبدالله اوجالان، من فکر می‌کنم دو چیز وجود دارد و همه آنها را در واقع می‌دانند: دغدغه شخصی او، مبارزه شخصی او، اما شاید مهمتر از آن، او این هدف دموکراتیک را به یک دیکتاتوری یا ساختاری سرکوبگر تبدیل نمی‌کند، همانطور که بسیاری از مردم در سراسر جهان انجام داده‌اند. تاریخچه این بسیار مهم است. این شامل کمونارها در قرن ۱۹، اسپانیایی‌ها در قرن ۲۰، یا مردم کورد در حال حاضر می‌شود. در حالی که تلاش برای ایجاد یک نظام واقعاً دموکراتیک است، اما به دیکتاتوری تبدیل نمی‌شود. و به نظر می‌رسد اوجالان این را درک می‌کند و می‌خواهد که دموکراتیک باقی بماند. این پیام مهمی به جهان است.
چه چیزی در زندگی او بیشتر شما را تحت تاثیر قرار داد؟
ابتدای کتاب به دوران کودکی عبدالله اوجالان می‌پردازد. در این کتاب پی بردن به مبارزه در قالب مکتوب و گرافیک مهم بود. در این کتاب به دوران کودکی عبدالله اوجالان می‌رویم. عبدالله اوجالان آنچه را که در دوران کودکی خود تجربه کرده است به پارادایم و فلسفه امروز منعکس می‌کند. او استراتژی و تجربه خود را با دو کودک ۷ ساله کورد از طریق این رابطه توسعه می‌دهد. او راهبردی را که از مشاجراتش با کودکان کورد ایجاد کرده بود به مبارزه در آینده می‌آورد. تجربه زندگی در میان مردم وجود دارد و کنفدرالیسم دموکراتیک اینگونه شکل می‌گیرد. خواهید دید که او تجربه خود را در پارادایم کنفدرالیسم دموکراتیک حیاتی کرد.
بار دیگر، شاهد خشونت و بی‌توجهی علیه زنان بودن عبدالله اوجالان در دوران کودکی و نابرابری و ظلم و ستمی که بر زنان روا داشته می‌شود، زمینه‌ساز تشکیل حقوقمبارزه آزادی زنان در آینده می‌شود. این بسیار تاثیرگذار بود و اگرچه ممکن است درباره تجربیات زندگی عبدالله اوجالان خوانده باشیم، اما احساس می‌کنیم که در یک کتاب گرافیکی زندگی می‌کنیم.
«او نه به خودش، بلکه به مردمش فکر می‌کند»
آیا فکر می‌کنید که ایده‌های رهبر خلق کورد می‌تواند بن‌بست‌هایی مانند درگیری‌ها ، جنگ و خشونت‌ها را در خاورمیانه حل کند؟
بله، من فکر می‌کنم دو نکته در اینجا وجود دارد. اگر بپرسید «آیا ایده‌های عبدالله اوجالان مفید و کاربردی هستند؟»، قطعا بله. اما اگر بپرسیم «آیا به اجرای این عقاید اجازه داده می‌شود؟»، احتمالاً «نه». زیرا در ۲۰۰ سال گذشته در هر جنبشی که سعی می‌کند سیستمی بهتر از سرمایه‌داری ایجاد کند، همیشه یک گروه از نیروها هستند که می‌آیند و شما را مسدود می‌کنند، نه تنها شما را مسدود می‌کنند، بلکه به شما ضربه می‌زنند. بنابراین چالش این نیست که آیا ایده‌ها قابل اجرا هستند یا نه، بلکه این است که آیا به آنها فرصت داده می‌شود یا نه.
این شامل دو نقطه کاملا متفاوت است. من فکر می‌کنم این ایده‌ها قابل اجرا هستند و این بسیار مهم است، زیرا اکثر مردم در بریتانیا، ترکیه یا جهان معتقدند که هیچ جایگزین مناسبی برای سرمایه‌داری وجود ندارد. این اشتباه است. چنین میدانی وجود دارد. ما می‌توانیم این را ایجاد کنیم. ما این منطقه را می‌سازیم. اما گروه‌های قدرتمندی وجود دارند که نمی‌خواهند ما این کار را انجام دهیم. این چالش است. اگر بتوانیم بر این مانع غلبه کنیم، می‌توانیم این ایده‌ها را عملی کنیم.
از رهبر خلق کورد خبری نیست و میلیون‌ها نفر در سراسر جهان برای آزادی او به خیابان‌ها خواهند آمد. دوست دارید در سالگرد توطئه چه بگویید؟
عبدالله اوجالان باید آزاد شود. وقتی مردم مدام در مورد نلسون ماندلا صحبت می‌کنند، با عبدالله اوجالان ارتباط برقرار می‌کنند. آزادی او کاملا غیرممکن نیست. با این حال، من فکر می‌کنم خود عبدالله اوجالان خواهد گفت که آنچه از آزادی خودش مهمتر است، آزادی مردم کورد است. اما این دو مورد به هم مرتبط هستند.
چطور با استلا اشمید آشنا شدید؟ چقدر او را می‌شناسید؟ آیا اطلاعاتی در مورد وضعیت فعلی او دارید؟ وضعیت سلامتی او چندان خوب نیست. آیا او را به عنوان یک شخصیت جذاب می‌بینید؟ به طور خلاصه، چقدر اطلاعات در مورد استلا اشمید دارید؟
استلا کسی است که این کتاب را ساخته است. چون حتی اگر این ایده مال من بود، راستش آن را به خاطر ندارم. فکر می‌کنم او کسی بود که جرقه این ایده را زد. داگ نیکولز، دبیر کل وقت GATU، مرا به او معرفی کرد. او گفت که این ایده خوبی است، شاید همان چیزی بود که این وضعیت را شروع کرد. بنابراین در واقع او کتاب را شروع کرد. بعدها که روی مور و هایدر در تولید این کتاب نقش داشتند، گفتند چه خوب است که استلا را در تهیه این کتاب مشارکت دهیم. داشتم فکر می‌کردم، آره، این خوب است. ما باید به استلا جای دهیم. زیرا او فردی فوق‌العاده آگاه است که مدت‌ها درگیر مبارزه بوده است. تا چه مدتی است؟ نمی‌دانم خیلی طولانی است، یادم می‌آید او در سال ۱۹۹۱ عکسی از خود با اوجالان را به من نشان داد.
بنابراین، این یک عکس بسیار قدیمی در جایی در روژاوا است. این تعهد روی من هم تاثیر می‌گذارد. همه افراد در کل جنبش برای من الهام‌بخش هستند، از جمله شما.
ما می‌توانیم به این نوع تعهد با تحسین و الهام نگاه کنیم. برای انجام کارهای خوب برای خود در مدت زمان طولانی.
درباره گرافیک‌ها
این کتاب رمان گرافیکی با نام اصلی «مبارزه عبدالله اوجالان و مردم کورد پیروز خواهد شد» اولین بار به زبان‌های کوردی، آلمانی و ترکی منتشر شد. این روزها با یک نسخه انگلیسی در دسترس خوانندگان خود قرار گرفت. این کتاب گرافیکی ۱۶۰ صفحه‌ای که ترجمه ترکی آن با عنوان «آزادی پیروز خواهد شد – وصف زندگی عبدالله اوجالان از طریق گرافیک‌ها» است، به زبانی ساده و داستانی نوشته شده است که برای افرادی که می‌خواهند رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان و کوردها را بشناسند قابل درک باشد.
سردبیری این کتاب را ابتکار بین‌المللی آزادی برای عبدالله اوجالان- صلح در کوردستان انجام داد. ایده اصلی خلق این کتاب توسط استلا اشمید که در لندن زندگی می‌کند مطرح شد. نویسنده کتاب رمان گرافیکی نویسنده مشهور شان مایکل ویلسون اسکاتلندی‌الاصل است. گرافیک‌های کتابی را که ویلسون نوشته و به قول خودش ویرایش و کارگردانی کرده است، توسط یک کورد به نام کَکو که در اسپانیا زندگی می‌کند، ترسیم شده است.
رمان گرافیکی از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول پیرامون دوران کودکی و زندگی رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان و بخش دوم حول پارادایم «کنفدرالیسم دموکراتیک» و انقلاب روژاوا توسعه می‌یابد. شخصیت اصلی که راوی کتاب رمان گرافیکی است، استلا اشمید آلمانی‌الاصل است که در حال حاضر در لندن زندگی می‌کند و به مدت ۴۰ سال در مبارزات آزادیخواهانه خلق کورد شرکت داشته است. استلا همچنین بخشی از یک هیئت بریتانیایی بود که در سال ۱۹۹۱ با رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان دیدار کرد و از آن زمان تاکنون سرپرست پروژه صلح کوردستان بوده و بی‌وقفه به کار خود ادامه می‌دهد.
