انتخابات پارلمانی اقلیمی که ۲ سال است قرار بود در باشور کوردستان برگزار شود، بار دیگر به تعویق افتاد. در حالی که همه دستاوردهای انتخابات، از جمله وضعیت منطقه، به روی مذاکره گشوده شد، میزهایی که در آن مورد بحث قرار گرفت واشنگتن، آنکارا، تهران و بغداد بودند. در حالی که آنچه حزب دموکرات کوردستان (پ‌دک) برای حفظ قدرت خود بر روی این میزها گذاشت برای مردم منطقه از اهمیت حیاتی برخوردار است، درهای باز شده به روی تهران و واشنگتن در درگیری بین پ‌دک و اتحادیه میهنی کوردستان (ی‌ن‌ک) خبر از تحولات جدیدی می‌دهد.

انتخابات به تعویق افتاد

در حالی که برخی تحولات در عراق در نتیجه دیدارهای نچیروان بارزانی در تهران رخ داد، بارزترین آنها تصمیم تعلیق مقدمات انتخابات پارلمانی منطقه‌ای بود که در بغداد اعلام شد. اگرچه این تصمیم به طور رسمی اعلام نشده است، اما این تصمیم به معنای به تعویق افتادن انتخابات است.

سایر تصمیمات دادگاه نیز پذیرفته شد

تصمیم جدید دادگاه عالی فدرال عراق در مورد آمادگی برای انتخابات؛ در نتیجه اعتراض مسرور بارزانی نخست وزیر حکومت اقلیم محقق شد. در حالی که این وضعیت مرحله جدیدی را به همراه دارد، هم مسعود بارزانی رئیس پ‌دک و هم مسرور بارزانی نخست وزیر پیشتر گفته بودند که تصمیمات اتخاذ شده توسط همان دادگاه علیه آنها مشروع نیست. پ‌دک؛ در حالی که  این تصمیم را «دادگاه بعث» توصیف کرد، تصمیم جدید مورد استقبال هولیر قرار گرفت و به سایر تصمیمات دادگاه «مشروعیت» بخشید. در حالی که سایر تصمیمات دادگاه به طور غیرمستقیم پذیرفته شد، این تصمیمات شامل فروش نفت و انتقال درآمدهای منطقه به بغداد نیز بود. در حالی که ایران از طریق نچیروان بارزانی این وضعیت را به استانبول تحمیل می‌کند، به تدریج برخی جزئیات در مورد اقداماتی که برای نجات قدرت در تهران انجام می‌شد آشکار می‌شود.

سنگ‌هایی که تهران جابجا می‌کند

ایران در طول توسعه تاریخی خود، عراق را حیاط خلوت خود می‌بیند و عراق یکی از میدان‌های اصلی است که برای دور نگه داشتن جنگ از میدان خود در آن کارت‌ها را بازی می‌کند. در این زمینه، در حالی که موضوعات برجسته انتخابات، فروش نفت در منطقه، درگیری بر سر میدان گازی کورمور و مسئله کرکوک وجود داشت، این سوال که تهران در ازای چه چیزی  کاهش تنش بین بغداد و هولیر را انتخاب کرد، همچنان در دستور کار قرار دارد. تهران که خواهان ورود هولیر به محور بغداد بود تا محور آنکارا، تصمیمی اتخاذ کرد که بغداد و استانبول را در مورد انتخابات گرد هم آورد. بر این اساس، در حالی که پیش‌بینی می‌شود انتخابات با سیستم ۱۰۰ کرسی برگزار شود، بین سطر خوانده می‌شود که سهمیه ۱۱ کرسی حذف شده اقلیت به نصف کاهش می‌یابد و بین پ‌دک و ی‌ن‌ک تقسیم می‌شود.

آیا ی‌ن‌ک و پ‌دک به توافق رسیدند؟

در حالی که زمان به تعویق افتادن انتخابات جای کنجکاوی دارد، اما گفته می‌شود که احزاب دو گزینه را بررسی می‌کنند. گمان می‌رود که اولین مورد به ماه اکتبر و دیگری ۲ سال بعد و همزمان با انتخابات سراسری عراق برگزار شود. با توجه به بی‌ثباتی در عراق و هولیر، احتمال گزینه دوم کم به نظر می‌رسد، این در حالی است که احتمال سازش طرفین بر سر گزینه اول وجود دارد. انتخابات پ‌دک؛ تمایل او به مصادف شدن با سالگرد مکان‌هایی که در نتیجه اعلام همه‌پرسی که در ۱۶ اکتبر سال ۲۰۱۷ بر آن اصرار داشت و از دست داد، همچنین حاوی پیامی به ی‌ن‌ک است. منظور این است که به ی‌ن‌ک بگوید «شما خیانت کردید.»

سیگنال‌هایی برای دادن کرکوک به ی‌ن‌ک

تعویق انتخابات ارتباط مستقیمی با مذاکرات انجام شده بر سر کرکوک دارد. در حالی که شرایطی که ی‌ن‌ک با به تعویق انداختن انتخابات در ازای واگذاری استانداری کرکوک به آن موافقت کرد، شدت می‌یابد، این واقعیت که نام نشعت شاهویز خورشید و وزیر دادگستری کنونی عراق خالد شوان برای کاندیداتوری دست به دست می‌شود، از این وضعیت حمایت می‌کند. گزارش شده است که خورشید با این امید که بتواند با اعراب، ترکمن‌ها و کوردهای کرکوک به طور مساوی رفتار کند، پیشنهاد شد و شوان به درخواست دولت سودانی پیشنهاد شد. برخی احزاب نیز این احتمال را می‌دانند که پیشنهاد شوان پیشنهاد ایران باشد.

دولت ترکیه و گروه‌های سنی در حال انجام اقدامات هستند

در واقع، در حالی که روزهای شلوغی در کرکوک وجود دارد، اختلاف نظر بین کشاورزان عرب و کورد در روستای پلکان این منطقه، تصادفی نیست. گروه‌های سنی و پ‌دک که نمی‌خواهند کوردها در کرکوک قدرت داشته باشند، به‌عنوان دو نیروی اصلی که منتظر فرصتی هستند تا فیوز حوادث را روشن کنند، برجسته می‌شوند. بخش‌های وابسته به جنبش عظیم، تحت نفوذ دولت ترکیه و به ریاست خَمیس خنجر، سرکشی احساسات ناسیونالیستی را از دوره بعث به منظور قرار دادن مردم در مقابل یکدیگر در کرکوک رهبری می‌کنند. به همین ترتیب، آخرین رویدادهای کرکوک را نمی‌توان مستقل از «نقش درگیری» این گروه‌ها در نظر گرفت.

اهمیت میدان گازی کورمور

موضوع مهم دیگری که در تهران مطرح شد، وضعیت میادین گازی به ویژه میدان کورمور در باشور کوردستان و تمایل قدرت‌های منطقه برای تسلط بر این منابع انرژی است. در حالی که یکی از بزرگترین میادین گازی خاورمیانه در اینجا واقع شده است، منطقه‌ای که ۶ پالایشگاه اصلی گاز طبیعی در آن واقع شده است، حاوی ۵/۷ تریلیون متر مکعب گاز طبیعی است که تقریباً ۳ درصد از گاز طبیعی جهان را تشکیل می‌دهد. باشور کوردستان؛ در حالی که رتبه هشتم جهان در گاز طبیعی را دارد، تقریباً ۶۰ درصد این گاز در منطقه چمچمال سلیمانیه است که تحت کنترل ی‌نک است. شرکت‌های گازی که ۸۰ درصد برق باشور کوردستان را تامین می‌کنند توسط شرکت‌های متعلق به امارات متحده عربی اداره می‌شوند. از سوی دیگر گاز استخراج شده از منطقه سوران؛ ابتدا به کرکوک، از کرکوک به بصره و سپس به برخی از نقاط خلیج‌فارس صادر می‌شود.

رقابت دولت ترکیه و ایران برای تسلط بر میادین گازی

ترکیه بارها تلاش کرده است که هم نیازهای خود را تامین کند و هم مانند فروش نفت به اروپا گاز بفروشد. در حالی که این ابتکارات ترکیه به دیوار دیگر قدرت‌های منطقه برخورد کرد، پ‌دک می‌خواست فشاری را که دولت ترکیه بر پ‌دک وارد می‌کند، از طریق عراق بر ی‌ن‌ک نیز وارد کند. در حالی که این وضعیت روسیه و ایران را بسیج کرد، ایران نیز برای هشدار دادن به این تلاش‌ها حملات پهپادی به میدان گازی کورمور انجام داد. تمایل به فروش گاز که یکی از موثرترین تهدیدهای روسیه و ایران علیه جهان غرب است، از طریق ترکیه به جهان خارج، از سوی قدرت‌های ذیربط دلیل جنگ تلقی شد. در حالی که دولت ترکیه چنین ابتکاراتی را از طریق پ‌دک ادامه می‌دهد، تهران در این مورد به بارزانی‌ها اولتیماتوم داد و به جستجوی آنها پایان داد.

نفت به مانند قبل فروخته نمی‌شود!

قرارداد نفتی که به طور مخفیانه بین پ‌دک و دولت ترکیه در سال ۲۰۱۳ انجام شد نیز در چارچوب تصمیمات اقتصادی دادگاه عالی فدرال عراق در ماه‌های اخیر لغو شد. در حالی که یکی از تلاش‌های اصلی پ‌دک و جمهوری ترکیه، از سرگیری صادرات نفت بود، این موضوع در بسیاری از جلسات مخفیانه و آشکار مورد بحث قرار گرفت. با این حال، در حالی که تاکنون نتیجه‌ای حاصل نشده است، می‌توان فهمید که این موضوع در سفر به تهران نیز به طور جامع مورد بحث قرار گرفت و حتی اگر قرار باشد ایران نفت بفروشد، گزینه‌های دیگری غیر از بغداد را ترجیح نمی‌دهد. در حالی که بارزانی در این نشست این وضعیت را پذیرفت، پ‌دک به طور کامل به این جستجوها پایان نداده است.

درخواست ایران از پ‌دک در رابطه با اسرائیل...

احتمال درخواست ایران از پ‌دک، که از نظر بیولوژیکی مبتنی بر اسرائیل است، مبنی بر خروج مقر اسرائیل از شهر هولیر، با واقعیت‌های میدانی همخوانی ندارد. نگرانی اصلی تهران که از این موضوع آگاه است این است که احزاب روژهلات کوردستان که احتمالاً در آینده پیشرفت خواهند کرد، از طریق پ‌دک تحت کنترل اسرائیل قرار گیرند. ایران که در این مورد به شدت به طرف‌های ذیربط هشدار داده است، بار دیگر از طریق پ‌دک اعلام کرده است که در این زمینه تردید نخواهند کرد. هولیر؛ از یک طرف این نیروها را سازماندهی کرد تا از آنها به عنوان اهرم فشار استفاده کند و از طرف دیگر تعهداتی را برای انحلال آنها به ایران داد.

تهران و واشنگتن بی‌خبر نیستند

از سوی دیگر حضور رئیس ی‌نک در آمریکا و حضور نچیروان بارزانی در تهران در همان روز و ساعت نیز حاکی از مجوز ایران و آمریکا در مورد موارد مذکور است. در حالی که انتظار می‌رود در روزهای آینده جزئیات این موضوع در میدان منعکس شود، پیش‌بینی می‌شود تصمیمات و توافقات جدید سنگ‌های بیشتری را در خاورمیانه به‌ویژه عراق به حرکت درآورد.